فعال سازی ویندوز یا Windows Activation به معنی بررسی این مطلب است که نسخه ویندوز نصب شده بر روی سیستم, genuine است یا خیر. در مورد genuine در ادامه همین مطلب توضیح خواهم داد. اما فعال سازی در واقع جلوی کپی برداری غیر قانونی را می گیرد و راهی است برای حمایت از قانون کپی رایت.

همانطور که می دانیم محصولات مایکروسافت رایگان نمی باشند. هرچند برای جلب نظر استفاده کنندگان, برای مدتی محدود (به صورت فعال نشده) می توان با آن کار کرد. تاکنون همه ساله عدم رعایت قانون کپی رایت و نصب نسخه هایی از محصولات مایکروسافت با استفاده از Crack های موجود و یا استفاده از Serial Number های خریداری شده, ضررهای هنگفتی را متوجه این کمپانی نموده است. هر چند تعدای از کشور ها (از جمله کشور های اروپایی) قوانین سخت گیرانه ای را برای حمایت از قانون حق کپی درنظر گرفته اند. فعال سازی مزیتی هم دارد و آن این است که اگر شما ویندوز خود را فعال کنید قادر خواهید بود از کلیه ویژگی های موجود در آن استفاده نمایید و این در حالی است که نسخه های غیر فعال فاقد آن ویژگی ها هستند. به عنوان مثال یک نسخه فعال نشده قادر به دریافت و اجرای Update های ویندوز نمی باشد که این به نوبه خود محدودیت بزرگی به شمار می رود.
در مورد محصولات قبلی مایکروسافت بلافاصله پس از ارائه محصول, تعدادی از نفوذگران Serial یا Crack را در اختیار بقیه قرار می دادند و بدین ترتیب محصول به راحتی Active می شد. اما از ویندوز Vista به بعد به نظر می رسد مایکروسافت, بسته نرم افزاری را به گونه ای اصلاح نموده است که به راحتی قابل Crack شدن نباشد (البته این حرکت از ویندوز XP آغاز شده بود). فرایند فعال سازی در ویندوزهای جدید با ویندوز های قبلی کمی متفاوت است. به عنوان مثال اگر ویندوز سرور ۲۰۰۸ خود را بدون Product ID تهیه کرده باشید پس از نصب می توانید به مدت ۳۰ روز از آن به طور رایگان استفاده کنید. پس از این مدت زمان, می توانید با اتصال به سایت مایکروسافت و یا تماس تلفنی به نماینده فروش این محصول, سریال خود را تهیه نمایید. اگر مدت زمان ۳۰ روز شما به پایان رسید و فعال سازی را انجام نداده باشید, ویندوز شما از کار می افتد و در این حالت ورود به صفحه Desktop امکان پدیر نخواهد بود. در این صورت تنها راه حل مشکل تهیه سریال یا همان Product ID محصول است.