پارتیشن بندی مناسب برای نصب توزیع اوبونتو گنو/لینوکس

[Sajad]

شاید متوجه این شدید که یکی از سوالات متداول و تکراری کاربران چه چیزی است؟ بله درسته ... هاردم را برای اوبونتو چگونه پارتیشن بندی کنم؟ این سوالی است که قالبا کاربران تازه وارد به دنیای گنو/لینوکس دارند، هدف این مقاله هم راهنمایی کاربران برای داشتن پارتیشن‌بندی‌ای مناسب برای کار با توزیع اوبونتو است (البته برای دیگر توزیع‌ها نیز می‌توان از آن استفاده کرد)

برای شروع بهتر است اشاره‌ای به نوع فایل‌سیستم‌های گنو/لینوکس داشته باشیم؛
نکته: برای آشنایی با ساختار سیستم‌فایل در گنو/لینوکس توصیه می‌شود این بخش را مطالعه کنید!

ساختار سیستم فایل لینوکس

سیستم‌فایل هر کامپیوتر، امکان ذخیره سازی فایل‌ها و اطلاعات را روی آن فراهم می‌سازد. هنگامی که از داخل برنامه واژه‌پرداز خود سندی را ذخیره می‌کنید، این سیستم فایل است که تعیین می‌کند سند چگونه و کجا ذخیره شود.
ابزارهای ذخیره سازی مانند فلاپی دیسک‌ها، دیسک‌های سخت، درایوهای CD-ROM، درایوهای Zip و... تا قبل از اینکه سیستم‌عامل سیستم‌فایل را روی آنها تشکیل دهد، قابل استفاده نیستند.
سیستم فایل‌های گوناگونی برای سیستم‌عامل‌های مبتنی بر یونیکس و لینوکس ارائه شده‌اند که برخی از آنها عبارتند از ext2، ext3، xfs، reiserfs و غیره. این سیستم فایل‌ها در جزئیات فنی دارای تفاوت‌هایی با هم هستند ولی از نظر ساختاری که ایجاد می‌کنند مشابه بوده و تفاوت چندانی باهم ندارند.

سیستم‌فایل

سیستم‌فایل سیستم‌عامل‌های مبتنی بر لینوکس بصورت یک درخت وارونه پیاده سازی شده است. در لینوکس دیگر شما چیزی به نام درایوهای A، C و ... ندارید. تمام ابزارها و سیستم فایل‌ها شاخه‌هایی از این درخت وارونه هستند. مرکز این درخت ریشه یا root نام دارد که بالاترین سطح سیستم فایل را تشکیل می‌دهد. زیر ریشه، پوشه‌هایی قرار دارند که سایر قسمت‌های سیستم‌فایل را تشکیل می‌دهند که اکنون درباره آنها توضیح می‌دهیم. تصویر زیر سیستم فایل سیستم‌های مبتنی بر یونیکس و لینوکس را نشان می‌دهد.

پارتیشن‌ها

در سیستم فایل سیستم‌عامل‌های مبتنی بر لینوکس و یونیکس، دیسک‌های سخت می‌توانند پارتیشن‌های متعددی داشته باشند. در این صورت هر پارتیشن دارای یک نقطه اتصال یا mount point می‌باشد که در آن نقطه به درخت سیستم فایل متصل می‌شود. مثلا می‌توانید اطلاعات کاربران سیستم را در یک پارتیشن جداگانه ذخیره نموده و نقطه اتصال آن‌را home تعیین کنید که محل قرارگیری اطلاعات کاربران است.

بخش‌های درخت سیستم‌فایل

bin, boot, dev, etc, home, lib, mnt, proc, sbin, tmp, usr, var


تمام شاخه‌های نام‌برده را می‌توان داخل پارتیشن‌های مجزا ایجاد کرد و آن‌ها را به ریشه، یعنی "/" متصل نمود، این کار برای استفاده‌های معمولی و غیر حرفه‌ای توصیه نمی‌شود، ولی برای اینکه از کارکردن با گنو/لینوکس لذت بیشتری ببرید بهتر است home داخل یک پارتیشن مجزا ایجاد نمایید.

پارتیشن swap چیست؟

هنگام نصب لینوکس، پارتیشنی به نام swap می‌سازید. کاربرد این پارتیشن چیست؟ این پارتیشن که تحت ساختار سیستم‌فایل جایی متصل نمی‌شود، محل قرارگیری Swapping File لینوکس که همان حافظه مجازی روی دیسک سخت است، می‌باشد. بهتر است حجم آنرا ۱.۵ تا ۲ برابر حافظه [Ram] سیستم خود تعیین نمایید.


تا این‌جا تقریبا با ساختار سیستم‌فایل Linux آشنا شدید، بهتر است بیشتر در این زمینه وارد جزئیات نشویم و برویم سر اصل موضوع، یعنی پارتیشن بندی مناسب برای نصب اوبونتو.


ما برای نصب اوبونتو به صورت استاندارد نیاز به سه عدد پارتیشن جداگانه داریم یعنی:

- پارتیشن ریشه (root) "/" همانطور که در بالا مطرح شد شاخه‌های دیگر مربوط به سیستم‌فایل لینوکس به صورت زیر شاخه داخل این پارتیشن قرار خواهند گرفت و به عبارتی محل نگهداری کل سیستم‌عامل می‌باشد مثل پارتیشنی که ویندوز را داخل آن نصب می‌کنید.

- پارتیشن خانه "home/" در این پارتیشن نیز اطلاعات مربوط به کاربران جای خواهند گرفت، مزیت این پارتیشن در حالتی که جداگانه ساخته شود این است که با نصب مجدد سیستم‌عامل اطلاعات مربوط به کاربران دست نخورده و به همان شکل قبلی باقی خواهند ماند به طوری که دیگر نیاز به تنظیم مجدد نرم‌افزارهای مورد استفاده‌تان را نخواهید داشت.

- پارتیشن "swap" که به اندازه کافی در موردش توضیح داده شد.

این‌ها پارتیشن‌های اصلی‌ای بودند که برای نصب اوبونتو به آن‌ها نیاز داریم، البته شاخه‌های var، etc، usr و ... را نیز می‌توان جداگانه ساخت ولی برای سیستم‌های خانگی هیچ لزومی نخواهد داشت، این بیشتر برای سرویس دهنده‌ها (Server ها) کاربرد دارد.

چقدر فضا لازم داریم ؟

ما برای نصب این سیستم‌عامل یعنی اوبونتو نیاز به ۴ گیگابایت فضای خالی در "/" داریم که توصیه می‌شود برای این پارتیشن بین ۶ الی ۱۰ گیگابایت فضای خالی در نظر گرفته شود تا بعدها با نصب نرم‌افزارهای متعدد با کمبود فضا مواجه نشوید.

در مورد پارتیشن "home/" نیز بسته به نوع استفاده خودتان متغیر است، اگر قصد این را دارید که به طور کل از لینوکس استفاده کنید بهتر است بیشترین فضا را به این قسمت اختصاص دهید چون این پارتیشن به منظور ذخیره سازی فایل‌های چند رسانه‌ای و غیره نیز به کار می‌رود.

آخرین پارتیشنی که قرار است ایجاد شود SWAP می‌باشد که میزان فضای آن بستگی به حافظه سیستم شما دارد همانطور هم که گفته شد بهتر است ۱.۵ الی ۲ برابر حافظه‌ی Ram شما انتخاب شود.

پیش به سوی نصب اوبونتو

ما در این‌جا برای نصب دو حالت داریم حالت اول اینکه یک پارتیشن خام بدین منظور برای ما وجود داشته باشد و حالت دوم اینکه می‌خواهیم از یک پارتیشن دیگر مثلا پارتیشنی که ویندوز روی آن نصب است مقداری فضا بگیریم.

ابتدا حالتی را که ما یک پارتیشن برای این‌کار داریم گفته می‌شود و سپس حالت دیگر.

خب اینجا فرض را بر این می‌گیریم که شما با نحوه‌ی نصب اوبونتو آشنا هستید و وارد جزئیات نمی‌شویم، چون نصب بسیار آسان و مرحله به مرحله می‌باشد:

مرحله اول انتخاب زبان
مرحله دوم انتخاب محل زندگی
مرحله سوم انتخاب Layout کیبورد
مرحله چهارم انتخاب نوع پارتیشن بندی ؛ توضیح: شما اینجا دارای چهار انتخاب می‌باشید، عبارت‌اند از:


Guided - resize SCS1 (0,0,0), partition #* (sda) and freed space
Guided - use entire disk
Guided - use the largest continuous free space
Manual


ما برای این که پارتیشن مناسب خودمان را درست کنیم Manual را بر می‌گزینیم.


خب رسیدیم به قسمت اصلی، اینجا باید پارتیشن‌های مورد نظر خودمان را ایجاد کنیم همانطور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید من یک عدد پارتیشن خام دارم حالا می‌خواهم آن را به بخش‌های مورد نظرم تقسیم کنم، ولی ممکن است شما یک عدد پارتیشن داشته باشید که دارای سیستم‌فایل می‌باشد حالا یا NTFS یا FAT32 یا هرچیز دیگری کافیست برای آماده کردنش آن را انتخاب و سپس دکمه‌ی Delete partition را بزنید تا برای کار آماده شود.


همانطور که گفته شد برای نصب نیاز به سه عدد پارتیشن داریم برای ایجاد کردن آن‌ها توسط آن پارتیشن که داریم کافی است آن را انتخاب،‌ سپس روی New Partition کلیک کنیم تا پنجره‌ی تنظیمات باز شود. (عکس زیر)


در اینجا سه تا تنظیم خواهیم داشت که عبارت‌اند از:


1. New partition size in megabytes (1000000 bytes)
2. Location for new partition
3. Use as
4. Mount point


خب ابتدا swap را می‌سازیم، روی New partition کلیک کنید تا پنجره مربوطه باز شود، در بخش ۱ که در عکس مشخص شده مقدار مورد نظر را تخصیص می‌دهیم که من اینجا ۱۰۲۴ مگ اختصاص دادم، در بخش ۳ نیز نوع فایل‌سیستم را swap area انتخاب می‌کنیم، در انتها روی OK کلیک می‌کنیم تا پارتیشن ایجاد شود.


نوبت می‌رسد به پارتیشن ریشه همان "/" روی پارتیشن باقیمانده کلیک کنید و New partition را بزنید تا دوباره پنجره‌ی ساخت پارتیشن گشوده شود. در بخش شماره ۱ میزان فضا، بخش شماره ۲ به همان حالت رها شود، بخش شماره ۳ که مربوط به نوع سیستم‌فایل است عبارت Ext3 journaling file system انتخاب شود، بخش ۴ هم Mount point باید مقدار "/" قرار بگیرد.


آخرین پارتیشن که توسط ما ایجا خواهد شد همان طور که می‌دانید "home/" می‌باشد، طبق معمول پارتیشن باقیمانده را انتخاب کنید و روی New partition کلیک کنید، به این پارتیشن هم بهتر است هرچقدر فضا باقی مانده اختصاص دهید، در بخش Use as هم Ext3 journaling file system و Mount point نیز باید "home/" قرار گیرد، در پایان هم روی OK کلیک کنید تا آخرین پارتیشنمان ساخته شود.


این قسمت یعنی قسمت چهرم به پایان رسید و ما با کلیک روی Forward به مرحله بعد می‌رویم.
مرحله پنجم بخش اطلاعات شخصی شما می‌باشد اعم از نام، نام کاربری، کلمه‌ی عبور و... .
مرحله ششم هم بخشی است که می‌توانید تنظیمات دیگر سیستم‌عامل‌هایی که داخل سخت‌دیسک خود نصب دارید (مثل ویندوز) را به اوبونتو انتقال دهید.
مرحله هفتم و آخرین مرحله بخش تایید و نهایی ساختن تمام تنظیماتی است که اعمال نموده‌اید.


در نهایت هم کافی است روی دکمه‌ی Install کلیک و منتظر اتمام عملیات نصب شوید.


این در حالتی بود که شما یک پارتیشن خام یا خالی داشته باشید ولی ممکن است برای عده‌ای به این صورت نباشد و این‌جا باید از یک پارتیشن دیگر مقداری فضا بگیریم که این کار توسط نرم‌افزار Prtition Editor یا همان Gparted که داخل دیسک زنده‌ی اوبونتو می‌باشد امکان‌پذیر است (البته از دیگر نرم‌افزارهای مدیریت پارتیشن نیز می‌توان استفاده کرد).

به مسیر System > Administration رفته و از آن‌جا Partition Editor را اجرا کنید، بعد Load شدن روی پارتیشنی که قصدش را دارید کلیک و از نوار بالایی Resize/Move را انتخاب نمایید تا پنجره‌ی مربوطه گشوده شود، در اینجا به راحتی می‌توانید آن نوار لغزنده را تکان دهید و حجم مورد نیاز را از آن پارتیشن بگیرید در انتها نیز روی Resize/Move کلیک کنید تا پارتیشنی خام با حجم مورد نظرتان ایجاد شود ... بقیه کار هم درست مثل مراحلی است که در بالا ذکر شد!


امیدوارم با موفقیت کامل این اعمال را به انجام برسانید ...