مستند سازی
مستندسازی ، هميشه و در همه حالات امری لازم و ضروری است . انسان دارای توانی محدود برای نگهداری اطلاعات در حافظه خود می باشد ، خصوصا" موضوعاتی که زمينه استفاده و يا مراجعه به آنان در يک مقطع زمانی خاص باشد . يک پروژه خوب می بايست دارای چندين مستند مهم باشد که هر يک از آنان دارای جايگاه و مخاطب خاص خود می باشند :

*

گزارش محتص مديريت : گزارش فوق ، خلاصه طرح مورد نظر برای ارتقاء و يا ايجاد يک شبکه جديد بوده که در اختيار مديريت سازمان به منظور اتخاذ تصميم نهائی گذاشته می شود. در اين گزارش نمی بايست به مسائل فنی شبکه به صورت کامل همراه با ذکر جزئيات فنی ، اشاره گردد .در اين نوع گزارشات همواره نوشتن کوتاه و در عين حال مفيد ، مورد نظر می باشد . استفاده از ليست Bulleted گزينه ای مناسب نسبت به پاراگراف های طولاتی و بلند ، می باشد . در گزارش فوق ، می بايست به سوالاتی همچون دستاوردها و مزايای سازمان پس از ارتقاء و يا ايجاد يک شبکه جديد ، اشاره گردد. در اين مستند لازم است به ضرورت ايجاد و يا ارتقاء شبکه اشاره شده و می بايست برای هر موضوعی که به آن اشاره می گردد ، مزايای آن نيز تشريح و بيان شود .در صورتی که بين مزايای اشاره شده و مسائل مالی ( کاهش هزينه ها در دراز مدت ، افزايش بهره وری و ... ) ، ارتباطی مستقيم وجود دارد ، می بايست در اين گزارش به آنان اشاره گردد. در اين گزارش ، می توان نقطه نظرات و يا دلايل ساير همکاران در خصوص ضرورت ارتقاءء و يا ايجاد شبکه جديد را نيز بطور مختصر بيان نمود.
*

طرح فنی پروژه : تهيه گزارش فوق نسبت به گزارش قبلی تا اندازه ای مشکل تر می باشد . پس از مشخص نمودن عناصری که قرار است ارتقاء داده شوند ، می بايست مراحل مربوط به جزئيات جايگزينی تجهيزات قديمی با تجهيزات جديد ، مشخص گردد. در صورتی که قصد ايجاد يک شبکه را از ابتدا داشته باشيد و يا طرحی را آماده می نمائيد که بر اساس آن اکثر تجهيزات موجود جايگزين می گردند ، گزارش فوق بسيار مفيد و موثر خواهد بود . در اين گزارش می بايست عمليات اساسی به منظور پياده سازی پروژه دقيقا" مشخص گردد.بندرت پيش می آيد که طرح يک پروژه بدون اعمال ملاحظات و يا اصلاحاتی ، به مرحله نهائی خود برسد .
*

ايجاد Checklist جزئيات کار : برای هر يک از عملياتی که می بايست انجام شود ، تهيه يک Checklist بسيار مفيد خواهد بود ( عدم فراموشی مراحل ) . ايجاد اينچنين ليست هائی نشاندهنده توجه و پيش بينی شرايطی است که امکان تحقق آنان وجود خواهد داشت . در شبکه های بزرگ ، مشخص نمودن عملياتی که می بايست انجام شوند ، امری ساده نخواهد بود . چراکه تعداد زيادی از برنامه ها مرتبط با کاربر بوده و می بايست آمادگی لازم در خصوص تغيير و اصلاح آنان وجود داشته باشد . در اين رابطه لازم است به پرسنل فنی مديريت شبکه آموزش های لازم در رابطه با انجام مراحل فوق و تست آنان ، داده شود.استفاده از فيدبک های ارائه شده توسط استفاده کنندگان و تغيير ليست ايجاد شده ، يک ضرورت می باشد .
*

شناسائی نقاط حساس و ريسک پذير : در اين گزارش پتانسيل ها و نقاطی که مستعد بروز ريسک در پروژه می باشند ، شناسائی و ليست می گردند. در اين رابطه لازم است به عملياتی که باعث کاهش و پيشگيری از ريسک می گردد نيز اشاره شود .

تست شبکه
پس از پياده سازی طرح و تهيه مستندات مورد نياز ، نمی بايست بر اين باور بود که تمامی فرضيات و محاسبات انجام شده درست می باشد . به منظور بررسی صحت عملکرد محصولات و برنامه ها در شبکه ارتقاء يافته و يا جديد ، انجام تست های متعدد امری ضروری است . در مستندات ارائه شده توسط شرکت های عظيم کامپيوتری ، همواره به اين نکته اشاره می گردد که برای شبکه های بزرگ می بايست يک آزمايشگاه تست ، ايجاد که در آن تست های متعددی بر روی ترکيب پيکربندی نرم افزارها و سيستم های عامل انجام تا از صحت عملکرد آنان اطمينان حاصل گردد ( اطمينان از تامين اهداف و خواسته ها بدون اثرات جانبی منفی ) . مثلا" سرويس دايرکتوری يکی از مسائل اصلی و در عين حال مهم در شبکه های بزرگ است . ايجاد يک ساختار دايرکتوری شايد در ابتدا عملياتی ساده به نظر آيد . شما می توانيد به سادگی اشياء مورد نظر را با توجه به چارت سازمانی خود ، ايجادنمائيد . چه نوع تعامل و ارتباطی می بايست بين دپارتمان های متعدد ايجاد گردد؟ چگونه می توان اقدام به ايجاد يک ساختار برای دايرکتوری نمود که اعطای دستيابی به ساير اشياء عملياتی، ساده گردد ؟ همانگونه که روش ها و تکنيک های برنامه نويسی ساختيافته ، امکان اعمال تغييرات در برنامه را ساده می نمايد ، ايجاد يک ساختار دايرکتوری برای شبکه نيز می بايست وضعيتی مشابه را داشته باشد . يکی ديگر از دلايل اهميت در ايجاد يک ساختار مناسب برای دايرکتوری ، امکان واگذاری مسئوليت های متعدد شبکه به مديران شبکه متفاوت است. برای تست شبکه قبل از عملياتی شدن آن ، می توان از کاربران ماهر و خاصی نيز استفاده نمود. فراموش نکنيم که يکی از بخش های مهم هر شبکه کامپيوتری ، کاربران آن شبکه می باشند. يک سازمان می تواند برای استفاده از آخرين فن آوری های موجود ، هزينه زيادی را پرداخت نمايد ، ولی تا زمانی که کاربران به درستی قادر به استفاده از امکانات ايجاد شده نگردند ، نيل به بهره وری حقيقی وجود نخواهد داشت .

ايجاد سياست ها و رويه ها برای استفاده از شبکه
سياست ها ، اعلاميه هائی می باشند که در آنان به بايدها و نبايدها در يک شبکه اشاره می گردد ( چه چيزی می بايست استفاده گردد و چه چيزی نمی بايست استفاده شود ) . سياست های تدوين شده به دلايل متعددی دارای اهميت می باشند . استفاده از شبکه می بايست دارای يک انظباط خاص باشد که تمامی کاربران ملزم به رعايت ضوابط تعريف شده آن می باشند. تعريف يک سياست مدون و مشخص در رابطه با نحوه استفاده از شبکه ، انظباط لازم در جهت استفاده از منابع شبکه را برای کاربران ايجاد می نمايد. اگر شما می خواهيد که کاربران و پرسنل سازمان شما زمان زيادی از وقت اداری خود را صرف سير وسياحت در اينترنت و استفاده از سايت هائی که هيچگونه ارتباطی با مسئوليت شغلی آنان ندارد ، محدود نمائيد ، می بايست موارد فوق را دقيقا" در قالب مجموعه سياست هائی مشخص نمائيد. تدوين سياست ها از جمله مراحل مهم در طراحی شبکه بوده و می بايست به آنان توجه جدی داشت ، چراکه آنان جزئيات لازم در خصوص نحوه استفاده از منابع شبکه را مشخص می نمايند .مثلا" در صورتی که شما خط ارتباطی با اينترنت را پس از انجام محاسبات لازم به منظور مشخص نمودن پهنای باند مورد نياز، مشخص نموده ايد، نمی توان در رابطه با استفاده غيرمسئولانه و نامربوط از پهنای باند شبکه برای اهداف شخصی و غيرسازمانی ، بی تفاوت بود. در مواردی که از يک فايروال استفاده می گردد، می بايست در ابتدا سياست ها مشخص شده و در ادامه از فايروال ها به منظور پياده سازی سياست ها ، استفاده نمود .
رويه ها ، کمک لازم در جهت پيشگيری و برخورد مناسب با اشکالات بوجود آمده را مشخص می نمايند. در طراحی شبکه ، ممکن است از کارشناسانی استفاده گردد ، که مسئوليت آنان تنظيم و setup نمودن صدها دستگاه کامپيوتر برای اتصال به شبکه باشد . با اين که اتصال کابل شبکه به کاميپوتر امری بسيار ساده می باشد ولی پيکربندی مناسب ماشين می تواند شرايط خاص خود را داشته باشد .مثلا" ممکن است کامپيوترهای مورد نظر را با يک آدرس معتبر پيکربندی نموده و يا از DHCP برای اختصاص آدرس به ايستگاههای شبکه استفاده گردد .با تهيه يک Checklist برای هر کامپيوتر ، می توان عمليات مورد نظر را با دقت انجام داد . ايجاد مستندات لازم رويه ای برای انجام عمليات متداول ، امری ضروری است ( مقداردهی اوليه شبکه ، ايجاد رويه های لازم به منظور انجام عمليات روزانه پس از عملياتی شدن شبکه نظير گرفتن Backup ) .

آموزش لازم برای پرسنل فنی
آموزش کاربران و افرادی که مسئوليت مديريت شبکه را برعهده خواهند گرفت ، امری ضروری و حياتی است . کاربران فنی که مسئوليت مديريت شبکه را برعهده خواهند گرفت ، می بايست در ارتباط با رويه ها ئی که مرتبط با مسئوليت واگذار شده به آنان می باشد ، توجيه و آموزش های لازم را ديده باشند . ارائه آموزش های لازم برای افرادی که از آنان در جهت Setup نمودن شبکه استفاده می گردد ، نيز امری ضروری خواهد بود . همچنين به کاربرانی که مسوليت مديريت شبکه پس از عملياتی شدن آن را برعهده خواهند گرفت ، نيز می بايست آموزش های لازم داده شود . نحوه آمورش ها می بايست فراگير باشد، بگونه ای که اگر کاربری به دلايل خاصی در يک روز کاری حضور نداشته باشد، بتوان برای انجام آن فعاليت از کاربر فنی ديگری ، کمک گرفت .( آموزش بيش از يک نفر برای انجام يک فعاليت خاص با در نظر گرفتن افزايش بار مالی سازمان ) .
بدترين چيزی که می تواند در يک شبکه محقق گردد ، غير فعال شدن آن می باشد. از کار افتادن يک شبکه ،هزينه های زيادی را به يک سازمان مدرن اطلاعاتی تحميل نمايد . بنابراين لازم است به امر آموزش کاربران خصوصا" کاربران فنی و مديران شبکه توجه جدی داشت .

لحاظ نمودن بودجه در نظر گرفته شده برای شبکه ( ارتقاء و يا ايجاد )
در زمان برنامه ريزی برای ايجاد و يا ارتقاء يک شبکه ، همواره سعی می گردد که از آخرين فن آوری ها و گزينه ها ، استفاده شود. در برخی موارد شما می توانيد عناصر يکسان را با قيمت کمتری نيز تهيه نمائيد. مثلا" درصورت ايجاد يک شبکه کوچک ، شما به يک روتر گران قيمت با قابليت های متعدد ، خط T1 برای اتصال به اينترنت نياز نخواهيد داشت . يک کابل ساده و يا مودم DSL به همراه پهنای باند مناسب ، می تواند در موارد متعددی گزينه ای مناسب باشد .در زمان طراحی يک شبکه ، می بايست به بودجه در نظر گرفته شود توجه و از خريد و تهيه عناصری که به وجود آنان نياز نمی باشد ، صرفنظر نمود. مديران يک سازمان ، همواره به هزينه انجام يک پروژه به عنوان يک شاخص مهم و قابل تامل ، دقت می نمايند . در گزارشی که در اختيار مديريت قرار خواهد گرفت و در آن به بيان مزايا و دستاورهای شبکه پرداخته می گردد ، می بايست به هزينه های طرح نيز دقيقا" اشاره گردد .

شبکه فيزيکی
پس از اتخاذ تصميم در رابطه با پروتکل های شبکه و سرويس های مورد نيازی که می بايست شبکه ارائه نمايد ، لازم است که نقاط بحرانی وحساس شناسائی و شبکه از نظر امنيتی نيز مورد بررسی دقيق قرار گيرد. در ادامه می توان اقدام به طراحی فيزيکی شبکه نمود . در مرحله طراحی فيزيکی شبکه می توان از ابزارهای متعددی نظير Visio به منظور رسم دياگرام فيزيکی شبکه استفاده نمود .در اين مرحله لازم است در خصوص محل استقرار سرويس گيرندگان و دستگاه های ذخيره سازی تصميم گيری شود .

بهنگام بودن نسبت به آخرين فن آوری های موجود
فن آوری های کامپيوتر و شبکه به سرعت تغيير می نمايند . با اين که هاب صرفا" چندين سال است که مطرح و از آن استفاده می گردد، ولی سوئيچ ها با توجه به ارائه سرعتی بمراتب بيشتر توانسته اند به سرعت جايگزين هاب در شبکه های کامپيوتری گردند. بنابراين آشنائی با آخرين فن آوری های ارائه شده در خصوص شبکه ، امری ضروری می باشد.مطالعه کتاب ، مقالات و دريائی از ساير منابع موجود بر روی وب و يا مشاوره با کارشناس ماهر، گزينه های متعددی به منظور ارتقاء اطلاعات وآگاهی از آخرين فن آوری های موجود بوده و نمی بايست يک سازمان تاوان چيزی را پرداخت نمايد که عامل اصلی آن ضعف و کمبود دانش طراحان و مشاوران شبکه های کامپيوتری است .