رایانش ابری مدل رایانشی بر پایهٔ شبکههای بزرگ کامپیوتری مانند اینترنت است که الگویی تازه برای عرضه، مصرف و تحویل سرویسهای فناوری اطلاعات با به کارگیری اینترنت ارائه میکند. رایانش ابری راهکارهایی برای ارائهٔ خدمات به شیوههای مشابه با صنایع همگانی (آب، برق، تلفن و ...) پیشنهاد میکند. این بدین معنی است که دسترسی به منابع فناوری اطلاعات در زمان تقاضا و بر اساس میزان تقاضای کاربر به گونهای انعطافپذیر از راه اینترنت به کاربر تحویل داده میشود. واژهٔ «ابر» واژهای است استعاری که به اینترنت اشاره میکند و در نمودارهای شبکههای رایانهای نیز از شکل ابر برای نشان دادن شبکهٔ اینترنت استفاده میشود. دلیل تشبیه اینترنت به ابر در این است که اینترنت همچون ابری جزئیات فنیاش را از دید کاربران پنهان میسازد و لایهای از انتزاع را بین این جزئیات فنی و کاربران به وجود میآورد.به عنوان مثال آنچه یک ارائهدهندهٔ سرویس نرمافزاری رایانش ابری ارائه میکند، برنامههای کاربردی تجاری انلاین است که از طریق مرورگر یا نرمافزارهای دیگر به کاربران ارائه میشود.اطلاعات، روی سرورها ذخیره میگردند و براساس تقاضا در اختیار کاربران قرار میگیرد. جزئیات از دید کاربر مخفی میمانند و کاربران نیازی به تخصص یا کنترل در مورد فناوری زیرساخت ابری که از آن استفاده میکنند ندارند.
رایانش ابری مدلی است برای فراهم كردن دسترسی آسان بر اساس تقاضای كاربر از طريق شبكه به مجموعهای از منابع رایانشی قابل تغيير و پیکربندی (مثل: شبکهها، سرورها، فضای ذخیرهسازی، برنامههای کاربردی و سرویسها) که اين دسترسي بتواند با کمترین نياز به مديريت منابع و یا نیاز به دخالت مستقيم فراهمکننده سرویس به سرعت فراهم شده یا آزاد (رها) گردد.
ویژگیهای کلی
از دیدگاه سخت افزاری رایانش ابری در مقایسه با فناوریهای مشابه قبلی سه جنبه جدید دارد:
- ایجاد تصور و توهم دسترسی به منابع نامحدود فناوری اطلاعات در زمان تقاضا و درنتیجه، از بین بردن نیاز کاربر به برنامه ریزی تدارک منابع فناوری اطلاعات برای مصارف آینده
- از بین بردن نیاز به سرمایه گذاری پیشاپیش برای منابع فناوری اطلاعات. شرکتهای تجاری میتوانند در اندازه کوچکتر کارشان را آغاز کنند و بر اساس نیاز در زمان دلخواه منابع سخت افزاری مورد نیاز خود را افزایش یا کاهش دهند.
- امکان پرداخت برای استفاده از منابع فناوری اطلاعات در واحدهای زمانی کوتاه مدت مورد نیاز آن منبع. (مثال: برای پردازشگر در واحد ساعت؛ یا برای رسانههای ذخیرهسازی در واحد روز)
مزایای اصلی رایانش ابری عبارتند از:
- چابکی: کاربر میتواند در زمان نیاز میزان منابع مورد استفاده را کاهش یا افزایش دهد.
- هزینه:ادعا میشود که این فناوری هزینهها را به میزان زیادی کاهش میدهد و هزینه سرمایه ای را به هزینه عملیاتی تبدیل میکند. این به ظاهر مانعهای ورود به بازار را کاهش میدهد، زیرا رایانش ابر، مشتریان را از مخارج سخت افزار، نرم افزار و خدمات و همچنین از درگیری با نصب و نگهداری نرم افزارهای کاربردی به شکل محلی میرهاند. همچنین هزینهٔ توسعهٔ نرم افزاری را کاهش داده و فرآیند را مقیاس پذیرتر مینماید
- نابستگی به دستگاه و مکان: کاربران میتوانند در هر مکانی و با هر دستگاهی (مثل PC یا تلفن همراه) به وسیلهٔ یک مرورگر وب از راه اینترنت به سامانه ها دسترسی داشته باشند.
- چند مستاجری: این ویژگی امکان به اشتراک گذاری منابع و هزینهها بین گروهی از کاربران را به وجود میآورد و بدین وسیله موارد زیر را امکان پذیر میسازد:
- متمرکز سازی زیر ساختها در مکانهایی با هزینه کمتر (مثل مکانهایی با هزینه برق یا قیمت زمین کمتر)
- افزایش بکارگیری و کارایی برای سامانههایی که در اغلب مواقع بیش از ۱۰ تا ۲۰ درصد بکارگیری نمیشوند
- قابلیت اطمینان : در صورتی که از سایتهای چندگانه استفاده شود فابلیت اطمینان افزایش مییابد.
- سنجش پذیری: کاربران میتوانند در زمان تقاضا و به صورت دینامیک منابع را تدارک ببینند و نیازی به تدارک پیشین برای زمانهای حداکثر بار مصرف منابعنیست. منابع در رایانش ابری باید قابل اندازه گیری باشند و لازم است که میزان مصرف منابع برای هر کاربر و هر منبع بر اساس واحدهای ساعتی، روزانه، هفتگی، ماهانه اندازه گرفت.
- امنیت: به دلیل تمرکز دادهها و منابع امنیتی بیشتر و پیچیده تر امنیت افزایش مییابد اما نگرانیها به دلیل از دست دادن کنترل روی دادههای حساس همچنان پابرجاست. امنیت در رایانش ابری اغلب بیشتر یا برابر با سیستمهای سنتی میباشد، زیرا ارائه دهندگان رایانش ابری به منابع اختصاصی امنیتی دسترسی دارند که بیشتر مشتریان از عهده خرید این منابع بر نمیآیند
- نگهداری: به دلیل عدم نیاز به نصب برنامههای کاربردی برای هر کاربر نگهداری آسانتر و با هزینه کمترانجام میشود. شرکتهایی که سکوهای خودشان را پیاده سازی و اجرا میکنند، باید زیرساختهای سخت افزاری و نرم افزاری خودشان را خریداری و نگهداری نمایند و کارمندانی را برای مراقبت از سیستم استخدام کنند، همهٔ اینها میتواند پر هزینه و زمان بر باشد. درحالیکه رایانش ابر نیاز به انجام این کارها را از میان میبرد. هر دستگاه ساده که توانایی اتصال و برقراری ارتباط با سرور را داشته باشد، برای استفاده از خدمات رایانش ابر کافی است و میتواند نتایج را با دیگران به تشریک مساعی بگذارد.