تهدیدهای آنلاین و اسکرین‌شات و پیام‌های خصوصی
از خدا که پنهون نیست، از شما چه پنهون؛ این مساله ای هست که خیلی از ما ها تو اینترنت باهاش درگیر هستیم؛ گاهی اوقات طرف اول هستیم و گاهی اوقات طرف دوم؛ این متن توسط یکی از فعالان حقوقی در سایتی منتشر شده بود که خواندن آن خالی از لطف نیست!
ماجرای اسکرین‌شات‌ها
___________________
بخش بزرگی از پرسش‌های دوستان، به ماجرای اسکرین‌شات‌ها ربط پیدا می‌کند. صورتِ مسائل عموما شبیه به‌هم‌اند. یک طرفِ رابطه از متن چت‌ها، گفتگوی‌های دونفره، خلوت‌ها و عکس‌ها اسکرین‌شات برمی‌دارد و سپس طرفِ مقابل را تهدید به افشای این محتوا می‌کند. این تهدیدها گاهی صرفا برای ارعاب، ایجاد هراس، آبروریزی و اخاذی مالی و گاهی بهانه‌ای برای اجبار به کامجویی‌های غیراخلاقی دیگر است.
چند توضیح و توصیه ضروری:
اول. افشای اطلاعات‌ِخصوصی، جرم است. قانون‌مجازات‌اسلامی، صراحتاًدر ماده هفتصدوچهل وپنج(ماده شانزده قانون جرایم‌رایانه‌ای) افشای اسرار خصوصی دیگران را جرم دانسته و مجازات آن را جزای‌‌نقدی و تا دو سال حبس درنظر گرفته است.البته اسرار خصوصی در قانون ایران به صورت مشخص تعریف نشده‌اند و صرفا در ماده هشت قانون "احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی" نامه‌ها، عکس‌ها،نوشته‌ها و فیلم‌های خصوصی را از مصادیق بارز آن دانسته‌اند. در رویه قضایی و نظام عرفی، دایره اسرار خصوصی از این هم وسیع‌تر است و نسخه‌های پزشکی، احکام دادگاه‌ها و اسناد مالی هم در این زمره قرار می‌گیرند.
دوم. تهدید به انجام عملی که ممکن است موجب ضرر آبرویی یا شرافتی یا افشای اسرار خانوادگی گردد، خواه تهدیدکننده به این واسطه، تقاضای مال به قصد اخاذی کرده و یا نکرده باشد، جرم مستقلی است که بر اساس ماده ششصدوشصت ونه قانون‌مجازات‌اسلامی تا هفتاد وچهارضربه‌شلاق و یا تا دوسال حبس برای آن درنظرگرفته‌شده‌است.بنابر ین همین‌که کسی شما را تهدید به افشای اطلاعات خصوصی( شامل عکس‌ها، متن چت‌ها، صدای ضبط‌شده، فیلم و ...) کرده باشد،حتی اگر هرگز آن عمل را انجام ندهد(که در اکثریت مواقع این تهدیدات هرگز عملی نمی‌شوند)، ارتکاب جرم" تهدید" از سوی او قطعی و برای شما قابل شکایت و پیگیری است.
سوم. برخلاف تصور عموم که متن گفتگو در وایبر، فیس‌بوک و شبکه‌های اجتماعی دیگر، ایمیل، صدای‌ضبط‌شده و فیلم را جزو دلایل قابل استناد به‌شمار نمی‌آورند، قانون، « ادله الکترونیک» را به‌رسمیت شناخته است. بنابراین اگر کسی شما را در وایبر یا فیس‌بوک یا تلفن‌همراه یا ایمیل، تهدید کرده است، باید بدانید تمام این محتواها در دادگاه به عنوان دلیل از شما و بر علیه شخص تهدیدکننده پذیرفته خواهند شد. دادگاه، با مکانیسم مشخصی که توسط کارشناسان حوزه فناوری اجرا خواهد شد، صحت مدارک شما را بررسی کرده و در صورت تائید، ملاک و مبنای صدور حکم قرار خواهد گرفت.
چهارم. دو نکته‌ی بسیار مهم :
اول. به دست آوردن دلیل باید به روش‌های قانونی صورت پذیرد وگرنه ممکن است دادگاه آن دلایل را از شما نپذیرد. بنابراین اطلاعاتی که شما با هک کردن ایمیل یا اکانت طرف مقابل یا کارگذاشتن غیرقانونی دستگاه ضبط صدا یا تصویر در محل اقامت، دفتر کار یا خودروی وی به دست بیاورید، در دادگاه مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت.( در شکل‌های شدیدتر ممکن است اینگونه اقدامات بر علیه خودتان استفاده شود.) بنابراین در پاسخ به یک رفتار مجرمانه، دست به اقدامات مجرمانه‌ی متقابل نزنید.
دوم. ترسِ بزرگ بسیاری از قربانیان اینگونه تهدیدات، مقصر شناخته‌شدن در دادگاه است. بگذارید مثالی از یک پرونده موجود بزنم:
آقای الف خانم ب را تهدید کرده است اسکرین‌شات مکالماتی که در آن بوضوح در مورد رابطه جنسی بین آنها صحبت شده را در شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های وایبری و همکاران خانم ب پخش خواهد کرد. خانم ب از شکایت کردن واهمه دارد. چرا؟ چون تصور می‌کند قاضی پرونده حتما ابتدا او را بابت رابطه‌نامشروع مواخذه و مجازات خواهد کرد و از آنجا که وی از در جریان قرار گرفتن خانواده و ایجاد سوء‌سابقه‌کیفری نگران است ، تن به خواسته‌های غیراخلاقی و حتی اخاذی مالی آقای الف داده است.
رویه‌قضایی اما متفاوت با این باور عمومی‌ست. قضات، راساً وارد رسیدگی به جرم رابطه نامشروع نخواهند شد و چون اساساً تحقیق در جرایم‌منافی‌عفت( غیر از مورد وجود شاکی‌خصوصی و یا مشهود بودن جرم) ممنوع است ،
بنابراین دادگاه از ورود به مسئله رابطه‌نامشروع خودداری نموده و صرفا به پرونده تهدید و شکایت قربانی رسیدگی می‌نماید.
پاسخ با نقل قول