AMD با معماری Zen 3

AMD قصد دارد با معماری Zen 3 نسل جدید پردازنده‌ی مرکزی کامپیوتر را قدرتمندتر کند و با عبور از وعده‌های‌ پیشین، بر دنیای پردازنده تأثیر جدی‌تری بگذارد.AMD از مدتی قبل وعده داده بود نسل جدید پردازنده‌ی کامپیوتر را سال ۲۰۲۰ رونمایی خواهد کرد؛ نسلی که قرار است از معماری Zen 3 استفاده کند و با افزایش کارایی، مدل‌های قدرتمندتری از CPU را دراختیار کاربران قرار دهد. از همان زمان تابه‌امروز، درباره‌ی میزان افزایش توان معماری Zen 3 در مقایسه با Zen 2 و حداکثر بهبودی‌ای که قرار است در عملکرد نسل نوین پردازنده‌ی مرکزی کامپیوتر ایجاد کند، بحث‌های فراوانی مطرح بود.

حال شایعات تازه‌ای به‌گوش می‌رسد که می‌تواند مسیر بحث‌های پیشین مربوط به مدل‌های جدید پردازنده‌ی AMD و معماری به‌کار‌رفته در آن‌ را تا حدی دگرگون کند.براساس این شایعات، معماری Zen 3 می‌تواند میزان کارایی CPU به‌ازای کلاک را در مقایسه با نمونه‌های موجود از پردازنده‌ی سری Ryzen 3000 بیش از ۸ درصد افزایش دهد؛ نمونه‌هایی که از معماری Zen 2 استفاده می‌کند. این به آن معنی است که می‌توان عملکرد بسیار بیشتری از حد انتظارات قبلی را از نسل جدید پردازنده‌ی AMD شاهد بود.

پیش‌از‌این، در همایشی که در انگلستان برگزار شده بود و به ریزپردازنده‌های Epyc ساخت AMD اختصاص داشت، اطلاعات مهمی از ساختار نسل جدید CPU در دست ساخت AMD را به‌صورت رسمی تأیید کرد؛ اطلاعاتی که بخشی از آن را در تصویر زیر می‌توان مشاهده کرد.براساس اطلاعات مذکور، می‌توان به این نتیجه رسید که در معماری Zen 3 نیز مانند Zen 2 تمرکز اصلی مهندسان AMD همچنان بر طراحی هشت هسته به‌ازای هر چیپلت قرار دارد و از این نظر، تحول گسترده‌ای در طراحی کلی معماری جدید شاهد نیستیم.

البته به‌طور حتم، ویژگی‌هایی مانند ساختار کش و کیفیت تاروپود و شبکه‌ی کلاک در Zen 3 در مقایسه با Zen 2 بهبود محسوسی خواهد یافت. این امر به‌معنی کاهش میزان تأخیر کش و سرعت بیشتر کلاک و بهبود میزان کارایی به‌ازای کلاک خواهد بود یا می‌توان گفت معماری نسل جدید پردازنده‌ی AMD مقدار IPC بیشتری از معماری نسل قبل به نمایش خواهد گذاشت.با توجه به اطلاعاتی که حین برگزاری همایش Epyc دراختیار تحلیلگران قرار گرفته بود، بسیاری از آن‌ها این فرضیه را مطرح کردند که به‌احتمال فراوان، میزان افزایش کارایی در معماری Zen 3 در مقایسه با Zen 2 چیزی شبیه به تکامل‌یافتن معماری +Zen در مقایسه با Zen خواهد بود؛ یعنی به‌جای مواجهه با تحول یا انقلابی بزرگ باید انتظار تکاملی نه‌چندان عظیم را در معماری Zen 3 در مقایسه با Zen 2 داشت.

در سال ۲۰۱۷، AMD نخستین مدل پردازنده‌ی مرکزی اختصاصی خود را به‌صورت رسمی دراختیار کاربران قرار داد که مبتنی‌بر معماری Zen بود. یک سال بعد و با از راه‌رسیدن نسخه‌ی پلاس معماری ذن، شاهد ارتقای توان پردازنده‌های مبتنی‌بر این معماری بودیم. در سال ۲۰۱۹ هم نوبت به معرفی معماری Zen 2 رسید تا AMD جهش بلندتر و جدی‌تری در میزان کارایی و قدرت پردازنده‌ی کامپیوتر رقم بزند. بنابر همین رویه، سال آینده به عرض‌اندام معماری Zen 3 اختصاص خواهد داشت.

با توجه به اطلاعات منتشرشده از این معماری جدید، بسیاری از کارشناسان آن را فقط بهینه‌سازی برای افزایش قابلیت‌های ذن ۲ لقب داده‌اند؛ اما شایعات اخیر به‌کلی این معادلات را بر هم زده است.اگر این شایعات به حقیقت بپیوندد و AMD بتواند با معماری ذن ۳ بیش از ۸ درصد افزایش کارایی را در هر دوره‌ی کاری پردازنده رقم بزند، می‌توان گفت میزان تحول ایجادشده در توان CPU کاملا درخورتوجه خواهد بود. در‌این‌صورت، تحول ایجادشده در نسل جدید پردازنده‌ی AMD که احتمالا سری Ryzen 4000 خواهد بود، به تحول ایجادشده در پردازنده سری Ryzen 3000 در مقایسه با Ryzen 2000 شباهت خواهد داشت.

این در حالی است که پیش از پخش‌شدن شایعات اخیر، بسیاری از کارشناسان کیفیت این تحول را تنها در حد حرکت AMD از پردازنده سری Ryzen 1000 به‌سمت سری Ryzen 2000 می‌دانستند.حال می‌توانیم به شایعه‌ی دیگری بپردازیم که یکی از منابع نزدیک به AMD مطرح کرده است؛ منبعی آشنا با کارکنان یکی از آزمایشگاه‌های این شرکت که در کشور چین فعالیت می‌کنند. براساس این شایعه، نمونه‌های مهندسی ابتدایی موجود از معماری Zen 3 از این توانایی برخوردار است که از نمونه‌های مشابه مبتنی‌بر معماری Zen 2 با ۲۰۰ مگاهرتز سرعت کلاک بیشتر فعالیت کند.

اگر چه به‌طور دقیق مشخص نیست این بهبود کارایی بیش از هرچیز به تکامل ساختار ترانزیستورهای ۷ نانومتری ساخت شرکت تایوانی TSMC مربوط می‌شود یا اینکه به‌طور ویژه در نتیجه‌ی بهبود شبکه‌ی کلاک معماری جدید ذن AMD حاصل شده است.به‌هر‌حال درصورت تحقق‌یافتن این شایعه، نسل جدید پردازنده‌ی AMD خواهد توانست پس از اورکلاک‌شدن با سرعت کلاکی نزدیک به پنج گیگاهرتز فعالیت کند. این در حالی است که رقم مذکور در نخستین نسل از پردازنده سری Ryzen تقریبا ۴/۱ گیگاهرتز بود؛ بنابراین، می‌توان بهبود چشمگیری را در کارایی پردازنده پس از اورکلاک‌شدن شاهد بود. در جدول زیر، می‌توانید اطلاعات مربوط به نسل‌های پیشین پردازنده سری رایزن AMD را مشاهده کنید.

MAMO