استراتژی حفاظت از اطلاعات در شبکه های کامپيوتری

استراتژی حفاظت از اطلاعات در شبکه های کامپيوتری ( بخش اول )



مقدمه

اطلاعات در سازمان ها و موسسات مدرن، بمنزله شاهرگ حياتی محسوب می گردد .
دستيابی به اطلاعات و عرضه مناسب و سريع آن، همواره مورد توجه سازمان هائی
است که اطلاعات در آنها دارای نقشی محوری و سرنوشت ساز است . سازمان ها و
موسسات می بايست يک زير ساخت مناسب اطلاعاتی را برای خود ايجاد و در جهت
انظباط اطلاعاتی در سازمان خود حرکت نمايند . اگر می خواهيم ارائه دهنده
اطلاعات در عصر اطلاعات بوده و صرفا" مصرف کننده اطلاعات نباشيم ، در
مرحله نخست می بايست فرآيندهای توليد ،عرضه و استفاده از اطلاعات را در
سازمان خود قانونمد نموده و در مراحل بعد ، امکان استفاده از اطلاعات
ذيربط را برای متقاضيان ( محلی،جهانی ) در سريعترين زمان ممکن فراهم
نمائيم . سرعت در توليد و عرضه اطلاعات ارزشمند ، يکی از رموز موفقيت
سازمان ها و موسسات در عصر اطلاعات است . پس از ايجاد انظباط اطلاعاتی، می
بايست با بهره گيری از شبکه های کامپيوتری زمينه استفاده قانومند و هدفمند
از اطلاعات را برای سايرين فراهم کرد . اطلاعات ارائه شده می تواند بصورت
محلی ( اينترانت ) و يا جهانی ( اينترنت ) مورد استفاده قرار گيرد .
فراموش نکنيم در اين هنگامه اطلاعاتی، مصرف کنندگان اطلاعات دارای حق مسلم
انتخاب می باشند و در صورتيکه سازمان و يا موسسه ای در ارائه اطلاعات
سهوا" و يا تعمدا" دچار اختلال و يا مشکل گردد ، دليلی بر توقف عملکرد
مصرف کنندگان اطلاعات تا بر طرف نمودن مشکل ما ، وجود نخواهد داشت .
سازمان ها و موسسات می بايست خود را برای نبردی سخت در عرضه و ارائه
اطلاعات آماده نمايند و در اين راستا علاوه بر پتانسيل های سخت افزاری و
نرم افزاری استفاده شده ، از تدبير و دورانديشی فاصله نگيرند . در ميدان
عرضه و ارائه اطلاعات ، کسب موفقيت نه بدليل ضعف ديگران بلکه بر توانمندی
ما استوار خواهد بود. مصرف کنندگان اطلاعات، قطعا" ارائه دهندگان اطلاعاتی
را برمی گزيند که نسبت به توان و پتانسيل آنان اطمينان حاصل کرده باشند .
آيا سازمان ما در عصر اطلاعات به پتانسيل های لازم در اين خصوص دست پيدا
کرده است ؟ آيا در سازمان ما بستر و ساختار مناسب اطلاعاتی ايجاد شده است
؟ آيا گردش امور در سازمان ما مبتنی بر يک سيستم اطلاعاتی مدرن است ؟ آيا
سازمان ما قادر به تعامل اطلاعاتی با ساير سازمان ها است ؟ آيا در سازمان
ما نقاط تماس اطلاعاتی با دنيای خارج از سازمان تدوين شده است ؟ آيا فاصله
توليد و استفاده از اطلاعات در سازمان ما به حداقل مقدار خود رسيده است ؟
آيا اطلاعات قابل عرضه سازمان ما ، در سريعترين زمان و با کيفيتی مناسب در
اختيار مصرف کنندگان متقاضی قرار می گيرد ؟ حضور يک سازمان در عرصه جهانی
، صرفا" داشتن يک وب سايت با اطلاعات ايستا نخواهد بود . امروزه ميليون ها
وب سايت بر روی اينترنت وجود داشته که هر روز نيز به تعداد آنان افزوده می
گردد . کاربران اينترنت برای پذيرش سايت سازمان ما ، دلايل موجه ای را
دنبال خواهند کرد . در اين هنگامه سايت داشتن و راه اندازی سايت ، اصل
موضوع که همانا ايجاد يک سازمان مدرن اطلاعاتی است ، فراموش نگردد. سازمان
ما در اين راستا چگونه حرکت کرده و مختصات آن در نقشه اطلاعاتی يک سازمان
مدرن چيست ؟

بديهی است ارائه دهندگان اطلاعات خود در سطوحی ديگر به مصرف کنندگان
اطلاعات تبديل و مصرف کنندگان اطلاعات ، در حالات ديگر، خود می تواند
بعنوان ارائه دهنده اطلاعات مطرح گردند. مصرف بهينه و هدفمند اطلاعات در
صورتيکه به افزايش آگاهی ، توليد و ارائه اطلاعات ختم شود، امری بسيار
پسنديده خواهد بود . در غير اينصورت، مصرف مطلق و هميشگی اطلاعات بدون جهت
گيری خاص ، بدترين نوع استفاده از اطلاعات بوده که قطعا" به سرانجام
مطلوبی ختم نخواهد شد .

---------- Post added at 08:08 PM ---------- Previous post was at 08:07 PM ----------

شبکه های کامپيوتری
در صورتيکه قصد
ارائه و يا حتی مصرف بهينه و سريع اطلاعات را داشته باشيم، می بايست زير
ساخت مناسب را در اين جهت ايجاد کنيم . شبکه های کامپيوتری ، بستری مناسب
برای عرضه ، ارائه و مصرف اطلاعات می باشند( دقيقا" مشابه نقش جاده ها در
يک سيستم حمل و نقل) . عرضه ، ارائه و مصرف يک کالا نيازمند وجود يک سيستم
حمل و نقل مطلوب خواهد بود. در صورتيکه سازمان و يا موسسه ای محصولی را
توليد ولی قادر به عرضه آن در زمان مناسب ( قبل از اتمام تاريخ مصرف )
برای متقاضيان نباشد، قطعا" از سازمان ها ئی که توليدات خود را با بهره
گيری از يک زير ساخت مناسب ، بسرعت در اختيار متقاضيان قرار می دهند ، عقب
خواهند افتاد . شايد بهمين دليل باشد که وجود جاده ها و زير ساخت های
مناسب ارتباطی، بعنوان يکی از دلايل موفقيت برخی از کشورها در عصر انقلاب
صنعتی ، ذکر می گردد. فراموش نکنيم که امروزه زمان کهنه شدن اطلاعات از
زمان توليد اطلاعات بسيار سريعتر بوده و می بايست قبل از اتمام تاريخ مصرف
اطلاعات با استفاده از زير ساخت مناسب ( شبکه های ارتباطی ) اقدام به عرضه
آنان نمود. برای عرضه اطلاعات می توان از امکاناتی ديگر نيز استفاده کرد
ولی قطعا" شبکه های کامپيوتری بدليل سرعت ارتباطی بسيار بالا دارای نقشی
کليدی و منحصر بفرد می باشند . مثلا" می توان مشخصات کالا و يا محصول
توليد شده در يک سازمان را از طريق يک نامه به متقاضيان اعلام نمود ولی در
صورتيکه سازمانی در اين راستا از گزينه پست الکترونيکی استفاده نمايد ،
قطعا" متقاضيان مربوطه در زمانی بسيار سريعتر نسبت به مشخصات کالای توليده
شده ، آگاهی پيدا خواهند کرد .



امنيت اطلاعات در شبکه های کامپيوتری

بموازات حرکت بسمت يک سازمان مدرن و مبتنی بر تکنولوژی اطلاعات، می بايست
تدابير لازم در رابطه با حفاظت از اطلاعات نيز انديشيده گردد. مهمترين
مزيت و رسالت شبکه های کامپيوتری ، اشتراک منابع سخت افزاری و نرم افزاری
است . کنترل دستيابی و نحوه استفاده از منابع به اشتراک گذاشته شده ، از
مهمترين اهداف يک سيستم امنيتی در شبکه است . با گسترش شبکه های کامپيوتری
خصوصا" اينترنت ، نگرش نسبت به امنيت اطلاعات و ساير منابع به اشتراک
گذاشته شده ، وارد مرحله جديدی شده است . در اين راستا ، لازم است که هر
سازمان برای حفاظت از اطلاعات ارزشمند ، پايبند به يک استراتژی خاص بوده و
بر اساس آن سيستم امنيتی را اجراء و پياده سازی نمايد . عدم ايجاد سيستم
مناسب امنيتی ، می تواند پيامدهای منفی و دور از انتظاری را بدنبال داشته
باشد . استراتژی سازمان ما برای حفاظت و دفاع از اطلاعات چيست؟ در صورت
بروز مشکل امنيتی در رابطه با اطلاعات در سازمان ، بدنبال کدامين مقصر می
گرديم ؟ شايد اگر در چنين مواردی ، همه مسائل امنيتی و مشکلات بوجود آمده
را به خود کامپيوتر نسبت دهيم ، بهترين امکان برون رفت از مشکل بوجود آمده
است ، چراکه کامپيوتر توان دفاع کردن از خود را ندارد . آيا واقعا" روش و
نحوه برخورد با مشکل بوجود آمده چنين است ؟ در حاليکه يک سازمان برای خريد
سخت افزار نگرانی های خاص خود را داشته و سعی در برطرف نمودن معقول آنها
دارد ، آيا برای امنيت و حفاظت از اطلاعات نبايد نگرانی بمراتب بيشتری در
سازمان وجود داشته باشد ؟

---------- Post added at 08:09 PM ---------- Previous post was at 08:08 PM ----------

استراتژی
دفاع در عمق ، عنوان
يک استراتژی عملی بمنظور نيل به تضمين و ايمن سازی اطلاعات در محيط های
شبکه امروزی است . استراتژی فوق، يکی از مناسبترين و عملی ترين گزينه های
موجود است که متاثر از برنامه های هوشمند برخاسته از تکنيک ها و تکنولوژی
های متفاوت تدوين می گردد . استراتژی پيشنهادی ، بر سه مولفه متفاوت ظرفيت
های حفاظتی ، هزينه ها و رويکردهای عملياتی تاکيد داشته و توازنی معقول
بين آنان را برقرار می نمايد . دراين مقاله به بررسی عناصر اصلی و نقش هر
يک از آنان در استراتژی پيشنهادی، پرداخته خواهد شد.



دشمنان، انگيزه ها ، انواع حملات اطلاعاتی

بمنظور دفاع موثر و مطلوب در مقابل حملات به اطلاعات و سيستم های اطلاعاتی
، يک سازمان می بايست دشمنان، پتانسيل و انگيزه های آنان و انواع حملات را
بدرستی برای خود آناليز تا از اين طريق ديدگاهی منطقی نسبت به موارد فوق
ايجاد و در ادامه امکان برخورد مناسب با آنان فراهم گردد .اگر قصد تجويز
دارو برای بيماری وجود داشته باشد ، قطعا" قبل از معاينه و آناليز وضعيت
بيمار، اقدام به تجويز دارو برای وی نخواهد شد. در چنين مواری نمی توان
برای برخورد با مسائل پويا از راه حل های مشابه و ايستا استفاده کرد
.بمنظور ارائه راهکارهای پويا و متناسب با مسائل متغير، لازم است در ابتدا
نسبت به کالبد شکافی دشمنان ، انگيزه ها و انواع حملات ، شناخت مناسبی
ايجاد گردد.



*



دشمنان ، شامل سارقين اطلاعاتی ، مجرمان ،***ان کامپيوتری ، شرکت های رقيب و ... می باشد.

*


انگيزه ها ی موجود شامل : جمع آوری هوشمندانه، دستبرد فکری ( عقلانی
) ،عدم پذيرش سرويس ها ، کنف کردن ،احساس غرور و مورد توجه واقع شدن ، با
شد .

*


انواع حملات شامل : مشاهده غيرفعال ارتباطات ، حملات به شبکه های
فعال، حملات از نزديک( مجاورت سيستم ها ) ، سوء استفاده و بهره برداری
خوديان ( محرمان ) و حملات مربوط به ارائه دهندگان صنعتی يکی از منابع
تکنولوژی اطلاعات ، است .



سيستم های اطلاعاتی و شبکه های کامپيوتری اهداف مناسب و جذابی برای
مهاجمان اطلاعاتی می باشند . بنابراين لازم است، تدابير لازم در خصوص
حفاظت سيستم ها و شبکه ها در مقابل انواع متفاوت حملاتی اطلاعاتی انديشيده
گردد. بمنظور آناليز حملات اطلاعاتی و اتخاذ راهکار مناسب بمنظور برخورد
با آنان، لازم است در ابتدا با انواع حملات اطلاعات آشنا شده تا از اين
طريق امکان برخورد مناسب و سيستماتيک با هريک از آنان فراهم گردد . قطعا"
وقتی ما شناخت مناسبی را نسبت به نوع و علل حمله داشته باشيم ، قادر به
برخورد منطقی با آن بگونه ای خواهيم بود که پس از برخورد، زمينه تکرار
موارد مشابه حذف گردد .

انواع حملات اطلاعاتی بشرح ذيل می باشند :



* غيرفعال

* فعال

* نزديک ( مجاور)

* خودی ها ( محرمان )

*



عرضه ( توزيع )



ويژگی هر يک از انواع حملات فوق ، بشرح زير می باشد :



*


غير فعال (Passive) . اين نوع حملات شامل: آناليزترافيک شبکه ،شنود
ارتباطات حفاظت نشده، رمزگشائی ترافيک های رمز شده ضعيف و بدست آوردن
اطلاعات معتبری همچون رمز عبور می باشد . ره گيری غيرفعال عمليات شبکه ،
می تواند به مهاجمان، هشدارها و اطلاعات لازم را در خصوص عمليات قريب
الوقوعی که قرار است در شبکه اتفاق افتند بدهد( قرار است از مسير فوق در
آينده محموله ای ارزشمند عبور داده شود !) ، را خواهد داد .پيامدهای اين
نوع حملات ، آشکارشدن اطلاعات و يا فايل های اطلاعاتی برای يک مهاجم ،
بدون رضايت و آگاهی کاربر خواهد بود .

*


فعال (Active) .اين نوع حملات شامل : تلاش در جهت خنثی نمودن و يا
حذف ويژگی های امنيتی ، معرفی کدهای مخرب ، سرقت و يا تغيير دادن اطلاعات
می باشد . حملات فوق ، می تواند از طريق ستون فقرات يک شبکه ، سوء استفاده
موقت اطلاعاتی ، نفوذ الکترونيکی در يک قلمرو بسته و حفاظت شده و يا حمله
به يک کاربر تاييد شده در زمان اتصال به يک ناحيه بسته و حفاظت شده ، بروز
نمايد . پيامد حملات فوق ، افشای اطلاعات ، اشاعه فايل های اطلاعاتی ، عدم
پذيرش سرويس و يا تغيير در داده ها ، خواهد بود.

*


مجاور (Close-in) .اين نوع حملات توسط افراديکه در مجاورت ( نزديکی )
سيستم ها قرار دارند با استفاده از تسهيلات موجود ، با يک ترفندی خاص
بمنظور نيل به اهدافی نظير : اصلاح ، جمع آوری و انکار دستيابی به اطلاعات
باشد، صورت می پذيرد . حملات مبتنی بر مجاورت فيزيکی ، از طريق ورود
مخفيانه ، دستيابی باز و يا هردو انجام می شود .

*


خودی (Insider) . حملات خودی ها ، می تواند بصورت مخرب و يا غير مخرب
جلوه نمايد . حملات مخرب از اين نوع شامل استراق سمع تعمدی ، سرقت و يا
آسيب رسانی به اطلاعات ، استفاده از اطلاعات بطرزی کاملا" شيادانه و فريب
آميز و يا رد دستيابی ساير کاربران تاييد شده باشد . حملات غير مخرب از
اين نوع ، عموما" بدليل سهل انگاری ( حواس پرتی ) ، فقدان دانش لازم و يا
سرپيچی عمدی از سياست های امنيتی صورت پذيرد.

*