نقش یک کامپیوتر در یک شبکه

اگر اخیرا” قدم در دنیای شبکه های کامپیوتری گذاشته اید ، بدون شک با واژه ها و یا اصطلاحاتی نظیر سرویس دهنده ( که از آن با نام Server یاد می شود ) و سرویس گیرنده ( که از آن با نام client و یا workstation یاد می شود ) برخورد داشته اید . از واژه های فوق عموما” به منظور تشریح نقش یک کامپیوتر در شبکه ( و نه سخت افزار شبکه ) استفاده می گردد. در صورتی که یک کامپیوتر به عنوان یک سرویس دهنده در شبکه ایفای وظیفه می نماید ، ضروری نیست که حتما” از سخت افزارهای خاصی بر روی آن استفاده شده باشد . به عنوان نمونه ،‌ می توان یک سیستم عامل سرویس دهنده را بر روی یک دستگاه کامپیوتر شخصی نصب و از آن به عنوان یک سرویس دهنده شبکه استفاده نمود . در دنیای واقعی ، سعی می گردد بر روی سرویس دهندگان سخت افزارهای خاصی نصب تا به کمک آنها سیستم بتواند فعالیت های سنگین را بدون نگرانی انجام دهد .
یک سرویس دهنده ، کامپیوتری است که منابع مختلفی را host می نماید تا در ادامه امکان استفاده از آنها را برای سایر کاربران شبکه فراهم نماید . این بدان معنی است که حتی کامپیوتری که بر روی آن ویندوز xp نصب شده است می تواند به عنوان یک سرویس دهنده در نظر گرفته شود ( در صورتی که بگونه ای پیکربندی شده است که برخی از منابع نظیر فایل ها و یا یک چاپگر را جهت استفاده سایر کاربران به اشتراک گذاشته باشد ) .
کامپیوترهای موجود در یک شبکه عموما” دارای یکی از وظایف زیر می باشند .

---------- Post added at 05:54 PM ---------- Previous post was at 05:52 PM ----------

ایستگاه کاری ( client ) : ایستگاه های کاری ، کامپیوترهائی هستند که از منابع موجود بر روی شبکه اسفاده می نمایند ولی خود دارای منبعی جهت اشتراک با سایر کاربران شبکه نمی باشند . به عنوان نمونه ، کامپیوتری که بر روی آن ویندوز xp اجراء شده است بلافاصله پس از اتصال به شبکه به عنوان یک ایستگاه کاری در نظر گرفته می شود و به صورت پیش فرض دارای فایل و یا چاپگری جهت اشتراک با سایر کاربران شبکه نمی باشد .

--------------------------------------------------------------------------------

---------- Post added at 05:58 PM ---------- Previous post was at 05:54 PM ----------

سرویس دهنده ( Server ) : سرویس دهندگان ، کامپیوترهائی هستند که مختص هاستینگ منابع شبکه پیکربندی می گردند . معمولا” هیچ کاربری پشت سرویس دهنده نمی نشیند تا کارهای روزمره خود را انجام دهد . سرویس دهندگان ویندوز ( کامپیوترهائی که بر روی آنها یکی از نسخه های ویندوز سرویس دهنده ۲۰۰۳ ، ویندز سرویس دهنده ۲۰۰۰ و یا ویندوز NT server نصب شده است ) ، دارای یک رابط کاربر می باشند که شباهت زیادی به رابط کاربر نصب شده بر روی یک ایستگاه ویندوز دارد . گرچه کاربری با مجوزهای لازم می تواند پشت سرویس دهنده بنشیند و برنامه آفیس و یا سایر برنامه های دلخواه خود را اجراء نماید ولی این کار به دلایل امنیتی توصیه نمی گردد .

--------------------------------------------------------------------------------

---------- Post added at 05:59 PM ---------- Previous post was at 05:58 PM ----------

سرویس دهنده و سرویس گیرنده (Peer ) : یک ماشین peer ، کامپیوتری است که هم به عنوان یک ایستگاه کاری و هم به عنوان یک سرویس دهنده در شبکه ایفای وظیفه می نماید . بر روی چنین ماشین هائی عموما” سیستم های عامل غیرسرویس دهنده نظیر ویندوز xp نصب می گردد. کامپیوترهائی از این نوع دارای توانائی لازم به منظور دستیابی به منابع موجود بر روی شبکه و به اشتراک گذاشتن منابع موجود بر روی خود برای سایر کاربران شبکه می باشند . استفاده از این نوع کامپیوترها در سازمان هائی متداول است که برای تهیه یک سرویس دهنده اختصاصی توجیه اقتصادی و فنی ندارند . در این نوع کامپیوترها ، هر کاربر علاوه بر این که قادر به اشتراک گذاشتن منابع فیزیکی ( نظیر چاپگر ) و منطقی ( نظیر فایل ها ) خود با سایر کاربران است می تواند از منابع به اشتراک گذاشته شده توسط سایر کاربران شبکه نیز استفاده نماید .
استفاده از این نوع شبکه ها نسبت به شبکه های سرویس گیرنده و سرویس دهنده به دلایل امنیتی و عدم تمرکز مدیریت اشیاء موجود در شبکه کمتر است .

--------------------------------------------------------------------------------

---------- Post added at 06:00 PM ---------- Previous post was at 05:59 PM ----------

سرویس دهندگان متعدد در یک شبکه

همانگونه که اشاره گردید ، یک سرویس دهنده ماشینی است که صرفا” به منظور هاستینگ منابع موجود در یک شبکه پیکربندی شده است . به منظور ایجاد امنیت و مدیریت متمرکز از سرویس دهندگان متعددی در شبکه استفاده می‌گردد . مثلا” نسخه های سرویس دهنده ویندوز به دو گروه عمده تقسیم می گردند : member server و domain controller .
member server ، کامپیوتری است که به شبکه متصل و بر روی آن یک نسخه از ویندوز سرور اجراء شده باشد . از member server به عنوان یک سرویس دهنده فایل و یا هاستینگ یک و یا چندین چاپگر ( سرویس دهنده چاپ ) استفاده می گردد . گرچه از member server بندرت برای هاستینگ برنامه ها و سرویس های شبکه استفاده می گردد ولی در برخی موارد ممکن است با توجه به ضرورت های موجود اقدام به انجام این کار شود . به عنوان نمونه ، با نصب Exchange Server 2003 بر روی یک member server می توان از آن به عنوان یک mail server استفاده نمود.
domain controller وضعیت بمراتب خاص تری را دارد . وظیفه domain controller ، ارائه امنیت و قابلیت مدیریت متمرکز در شبکه است . مثلا” در زمان ورود به شبکه لازم است که کاربران پس از درج نام و رمز عبور تائید تا در ادامه امکان استفاده از منابع موجود در شبکه در اختیار آنها گذاشته شود . نگهداری نام و رمز عبور کاربران از جمله وظایف یک domain controller می باشد .
به شخصی که مسئولت مدیریت شبکه را بر عهده دارد مدیر شبکه و یا network administrator گفته می شود . زمانی که یک کاربر نیازمند استفاده از منابع موجود در شبکه باشد ، مدیر شبکه با استفاده از ابزارهای ارائه شده توسط domain controller می تواند یک account جدید را تعریف نماید . در زمان ورود کاربران به شبکه ، اطلاعات حساس آنها شامل نام و رمز عبور برای domain controller ارسال می گردد . در صورتی که اطلاعات ارسالی با اطلاعات موجود در بانک اطلاعاتی domain controller مغایرت نداشته باشد ، کاربران تائید و امکان ورود به شبکه به آنان داده می شود . به فرآیند فوق ، تائید کاربر و یا authentication گفته می شود .
در یک شبکه مبتنی بر سیستم عامل ویندوز ، سرویس تائید کاربران صرفا” توسط domain controller ارائه می گردد . کاربران تائید شده در ادامه می توانند از منابع به اشتراک گذاشته حتی بر روی یک member server با توجه به مجوزهای تعریف شده استفاده نمایند . از منابع به اشتراک گذاشته شده موجود بر روی یک member server توسط مجموعه ای از مجوزهای ذخیره شده در domain controller حفاظت می گردد .
فرض کنید نام یک کاربر test باشد . پس از درج نام و رمز عبور توسط وی ، اطلاعات جهت بررسی و تائید برای domain controller ارسال می گردد . پس از تائید کاربر توسط domain controller به وی امکان دستیابی به هر منبعی داده نخواهد شد . در واقع ، domain controller صرفا” هویت کاربر را تائید می نماید . زمانی که یک کاربر قصد دستیابی به منابع موجود بر روی یک member server را داشته باشد ، کامپیوتر کاربر یک token دستیابی خاص را برای member server ارائه می نماید . این token به member server اعلام می نماید که کاربر توسط domain controller تائید شده است . member server به کاربر اعتماد نمی نماید بلکه به تائید domain controller اعتماد می نماید . بنابراین ، با توجه به این که domain controller کاربر را تائید نموده است ، member server نیز هویت کاربر را پذیرفته و به وی امکان دستیابی به منابع موجود را با توجه به مجوزهای دستیابی خواهد داد .
همانگونه که احتمالا” حدس زده اید ، فرآیند تائید کاربران توسط domain controller و امکان دستیابی آنان به منابع موجود در یک شبکه بمراتب پیچیده تر از آن چیزی است که در این مطلب به آن اشاره گردید . در بخش بعد این فرآیند را با جزئیات بیشتری بررسی خواهیم کرد .


هر کامپیوتر در شبکه دارای وظایف خاصی است . شناخت وظایف و جایگاه هر کامپیوتر ما را در نگهدای مطلوب یک شبکه بیشتر کمک می نماید .

--------------------------------------------------------------------------------