دذس پانزدهم: سیستم‌عامل شبکه
بارت سیستم‌عامل شبکه برای اشاره به دو مفهوم تا حدودی متفاوت به کار می‌رود :
- یک سیستم عامل اختصاصی برای ابزارهای شبکه مانند رهیاب، سویچ یا دیوار آتش.
- یک سیستم عامل طراحی شده برای شبکه رایانه ای که برای اجازه دادن به دسترسی به فایلها و چاپگرهای مشترک بین رایانه‌های مختلف موجود در شبکه به کار می‌رود . همچنین به اشتراک گذاری اطلاعات، کاربران، گروهها، امنیت ، نرم افزارهای کاربردی و دیگر کاربردهای شبکه را فراهم می‌آورد. این کار معمولاً بر روی یک شبکه محلی (LAN ) یا شبکه خصوصی صورت می‌گیرد. البته این مفهوم اکنون به شکل وسیعی تاریخی شمرده می‌شود ، چرا که این روزها بیشتر سیستم عاملهای معمول، این فرآیندها را در بر دارند .
سیستم عاملهای شبکه می‌توانند در رهیاب یا دیوار آتش سخت افزاری جاگذاری شوند که عملکردهای لایه شبکه(لایه سوم) را به عهده دارند.
سیستم عاملهای تاریخی شبکه
سیستم‌عاملی است که ویژه پشتیبانی از شبکه طراحی می‌شود. همین‌طور می‌توان گفت سیستم‌عامل شبکه نرم افزاری است که یک شبکه و ترافیک و صف پیام‌های روی آن را کنترل می‌کند. همچنین کنترل دسترسی چندین کاربر به یک منبع بر روی شبکه نظیر یک فایل را بر عهده دارد و عملیات مدیریتی مهمّی نظیر کنترل امنیت را میسّر می‌سازد. سیستم‌عامل های مبتنی بر سرویس دهنده (Server) علاوه بر کارهای نظارتی، امنیتی و مدیریتی پشتیبانی از کار در شبکه را نیز هم‌زمان برای چندین کاربر فراهم می‌کنند. سیستم‌عاملی که از وجود شبکه آگاه باشد (Network-Aware) می‌تواند امکان دستیابی به منابع شبکه را برای کاربران فراهم سازد. بر خلاف سیستم‌عاملهای تک کاربره این سیستم‌عاملها باید درخواستهای دریافتی از ایستگاه های کاری مختلف را پاسخ گویند و جزییاتی چون دستیابی و ارتباطات شبکه، تخصیص و به اشتراک گذاشتن منابع، محافظت داده‌ها و کنترل خطاها را نیز مدیریت کنند.
سرنام آن NOS است. Network OS نیز نامیده می‌شود.
نکته ۱: یک سیستم‌عامل شبکه اغلب در شبکه های محلی منطقه‌ای LAN یا گسترده WAN استفاده می‌شوند، ولی می‌توانند در سیستم‌های شبکه‌های بزرگ‌تر هم به کار برده شوند.
نکته ۲: اغلب سیستم‌های عامل شبکه بر پایه ۵ لایه بالایی مدل مرجع OSI قرار دارند.
برخی از سیستم‌های عامل شبکه معروف به قرار زیر است:
ویندوز ان تی
IBM AIX
Sun Solaris
Plan 9 from Bell Labs
Inferno
Windows 2000 Data Center Server
Windows 2000 Advanced Server
Windows 2000 Server
Windows 2003 Server(Enterprise ,Web Editions)
Windows 2008 Server(Beta 3)
Novell NetWare
Red Hat Linux
