تاپیک جامع آشنای با تمامی مسائل Raid

[zartosht]

درود به همگی ، با تشکر از همکار عزیز جناب محمدجواد توانا (http://blog.iranserver.com/author/tavana/) و شرکت ایران سرور جهت ارائه این آموزش جامع .

RAID چیست؟


http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/raid-01.jpg



RAID مخفف عبارت Redundant Array of Inexpensive Disksو تکنولوژی برای ترکیب چندین هارد دیسک به یک واحد با هدف افزایش سرعت، کارایی و امنیت وسایل ذخیره سازی می‌باشد. بدین صورت که چندین هارد دیسک به یکدیگر متصل شده و یک واحد را تشکیل می‌دهند، بسته به اینکه در چه سطحی از تکنیک RAID پیاده سازی شده باشند، باعث افزایش کارایی سیستم می‌گردد. این تکنولوژی معمولا در سرورها و کامپیوترهایی که دارای کارایی بالا هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در سالهای اخیر، با توجه به مشکلات متعددی که باعث از دست رفتن اطلاعات هارد دیسک‌ها و در نتیجه خسارات مالی فراوان می‌شود، استفاده از تکنولوژی که بتواند از وقوع این گونه مشکلات جلوگیری کند، از اهمیت بالایی برای کاربران برخوردار است.


در سال ۱۹۸۷ سه محقق دانشگاه کالیفرنیا به نام‌های David Patterson، Garth A. Gibson و Randy Katz برای اولین بار اصطلاح RAID را که عنوان مقاله ‏A Case for Redundant Arrays of Inexpensive Disks (RAID)‎ بود، مطرح کردند. آنها نظریه خود را با این عنوان که ذخیره و بازیابی اطلاعات بر روی هارد دیسک‌های گوناگون می‌تواند باعث افزایش کارایی سیستم، کاهش هزینه و همچنین کم کردن میزان انرژی مصرفی برای انجام کار شود، مطرح نمودند.

تولیدکنندگان تکنولوژی RAID بعدها نام آن را به Redundant Array of Inexpensive Disks تغییر دادند.

RAID در ابتدا برای استفاده در دیسک‌های SCSI مطرح شد، با گذشت زمان و پیشرفت فناوری استفاده از این تکنولوژی در دیسک‌های IDE ناموفق بود. اما بعد از آن در دیسک‌های SATA به اوج خود رسید.

وسایل ذخیره سازی قدیمی‌تر، معمولا از یک هارد دیسک برای ذخیره اطلاعات استفاده می‌کردند. ولی پس از بوجود آمدن این تکنولوژی، سیستم‌ها قادر بودند تا اطلاعات را بر روی چندین هارد دیسک ذخیره نمایند. به این ترتیب اطلاعات به صورت پشت سرهم به بخش‌هایی شکسته و در چندین هارد دیسک ذخیره می‌شوند. این نحوه ذخیره سازی این امکان را فراهم می کرد که در کنار بهبود ساختن کارایی سیستم، ظرفیت ذخیره سازی اطلاعات نیز افزایش پیدا کند.


امروزه این تکنولوژی تقریبا در همه وسایل ذخیره سازی به کار رفته است. با این وجود باز هم وسایلی هستند که از این تکنولوژی استفاده نمی‌کنند. سیستم‌عامل و کاربران به این حقیقت که وسیله ذخیره سازی از چندین هارد دیسک تشکیل شده‌است پی نمی‌برند، و با آن مانند یک دیسک مستقل رفتار می‌کنند. به کمک RAID اطلاعات می‌توانند به صورت موازی بر روی یک یا چند هارد دیسک ذخیره شوند؛ بنابراین اگر یکی از دیسک‌ها با مشکل مواجه شود، اطلاعات باز در دسترس خواهد بود.


پیاده سازی RAID همچون بسیاری دیگر از تکنولوژی‌ها، به دو صورت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری امکان پذیر است که مسلما مدل سخت افزاری دارای سرعت و پایداری بیشتری است. مدل نرم‌افزاری تنها در شرایطی پیشنهاد می‌شود که با کمبود امکانات و بودجه مواجه هستیم، و یا اینکه قرار است بر روی یک سیستم پشتیبان و نه سیستم اصلی پیاده سازی شود.

در روش نرم‌افزاری سیستم‌عامل یا BIOS مسول پیاده سازی آن خواهد بود، و در روش سخت‌افزاری کنترل کننده‌هایی به نام Raid Controller این وظیفه را بر عهده دارند. ولی از آنجایی که کنترل کننده‌های سخت افزاری قابلیت‌های بیشتری نسبت به روش نرم‌افزاری دارند، لذا کارایی این نوع به مراتب بهتر از نوع نرم‌افزاری است.


دیسک‌های متصل شده به یکدیگر همانند یک آرایه می‌باشند. به هر کدام از این هارد دیسک‌ها یک عضو آرایه گفته می شود و بسته به اینکه چگونه به یکدیگر متصل شده‌باشند در سطحی قرار می گیرند که با عنوان RAID level شناخته می‌شود. به عنوان مثال RAID 0 یا RAID 1


http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/raid-02-300x161.jpg



امروزه از فناوری RAID برای سه هدف افزایش کارایی، ظرفیت و امنیت استفاده می‌گردد.

افزایش ظرفیت معمولا در هر سیستم RAID مورد توجه قرار گرفته می‌شود. به عنوان مثال دو هارد دیسک می‌تواند به هم متصل شده و یک واحد ذخیره سازی با ظرفیت بالا را بوجود آورد. افزایش کارایی دلیل دیگری برای استفاده از این تکنولوژی می‌باشد. در مثال مشابه، دو هارد دیسک به هم متصل شده و یک حافظه را تشکیل می‌دهد. در این حالت کنترلر می‌تواند داده‌ها را به دو قسمت تقسیم کرده و هر قسمت را در یک هارد دیسک قرار دهد؛ با این عمل، کارایی سیستم ذخیره سازی برای خواندن ونوشتن اطلاعات دو برابر می‌گردد. مورد سوم امنیت را برای اطلاعات کاربران فراهم می‌سازد. بدین صورت که اطلاعات بر روی دو ویا چند هارد دیسک نوشته شده و در صورتی که یکی از دیسک‌ها با مشکل مواجه گردد، همچنان اطلاعات توسط هارد دیسک دیگر، قابل دسترس خواهده بود.

تکنیک RAID چگونه سازماندهی می‌شود؟

می توان دو جنبه مستقل برای سازماندهی RAID در نظر گرفت: ۱. قرار دادن اطلاعات در آرایه با استفاده از تکنیک‌های parity، striping و mirroring. ۲. پیاده سازی تکنولوژی RAID که شامل پیاده سازی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری می‌شود.

تکنیک‌های ذخیره سازی RAID:

Striping: تقسیم اطلاعات به بخش‌هایی با اندازه‌های مشخص، سپس نوشتن این اطلاعات به ترتیب در هارد دیسک‌ها. این تکنیک باعث افزایش فضای سیستم ذخیره سازی می‌گردد.

Mirroring: تکنیکی برای نوشتن یک کپی از اطلاعات به طور همزمان بر روی چندین هارد دیسک است. این تکنیک باعث جلوگیری در از بین رفتن اطلاعات می‌شود.

Parity: در این تکنیک همانند تکنیک Striping اطلاعات به بخش‌های مساوی شکسته می‌شوند. همچنین یک کد parity (توازن) تولید و در یک یا چند هارد دیسک ذخیره می‌گردد. اطلاعات parity به سیستم RAID اجازه می‌دهد در صورتی که اطلاعات هارد دیسک دچار مشکل شده باشد، آن‌ها را شناسایی و بازسازی کند.

http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/raid-03.png (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/raid-03.png)


تمام تکنیک‌های دیگر RAID، بر اساس این سه تکنیک striping، mirroring، parity و یا ترکیبی از این سه عمل می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله انواع RAID (http://blog.iranserver.com/%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%a7%d8%b9-raid-controller-software-hardware/) را مطالعه نمایید.



انواع RAID

پیش از این در ارتباط با اینکه RAID چیست؟ (http://blog.iranserver.com/raid-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/) صحبت کردیم، در این مقاله سعی داریم انواع RAID را از دیگاه پیاده‌سازی بررسی کنیم. به‌طور کلی دو پیکربندی برای RAID وجود دارد، که عبارتند از RAID نرم‌افزاری و ‌RAID سخت‌افزاری.
‌RAID سخت‌افزاری یا Hardware RAID:

RAID سخت‌افزاری بیشتر برای سرورهای سازمانی، تجاری و همچنین هنگامی که میزان تحمل خطا و بهینه شدن کارایی سیستم بسیار مورد اهمیت کاربراست، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کارایی سیستم در هنگام خواندن و نوشتن اطلاعات با استفاده از کنترلرهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد.

در این‌RAID سخت‌افزاری از یک کنترلر هوشمند (RAID Controller) و آرایه ای از دیسک‌ها برای از بین نرفتن اطلاعات و بهبود کارایی خواندن/نوشتن اطلاعات استفاده می‌شود.



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/raid0_1_diagram.jpg (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/raid0_1_diagram.jpg)




RAID Controller، وظیفه مدیریت و کنترل دیسک‌های متصل شده به هم را بر عهده دارد. این کنترلر هوشمند در دو مدل داخلی و خارجی طراحی شده‌است.
مدل داخلی آن در داخل سرور و به برد اصلی سرور متصل می‌شود و مدل دیگر آن که به صورت خارجی است، در RAIDهای سطح و مقیاس بالا به کار می‌رود.


بسته به پیکربندی‌های صورت گرفته،RAID سخت‌افزاری کارایی‌های متفاوتی را فراهم می‌کند.

علاوه بر اینکه مدیریت دیسک‌های گوناگون را آسان، این قابلیت را فراهم می‌کند تا کاربر آرایه‌ای از دیسک‌ها را فقط به صورت یک دیسک تنها مشاهده و مدیریت نمایید.


یکی ازنکات مثبتی که در این نوع RAID وجود دارد این است که در بعضی موارد، کاربر حتی می‌تواند بدون خاموش کردن سیستم، دیسک معیوب را جدا کرده و دیسک جدیدی را به سیستم اضافه نماید.
استفاده از روش ذخیره سازی به صورت آرایه‌ای از دیسک‌های متصل به هم، معمولا برای کامپیوترهایی با دیتابیس‌های بزرگ موثر می‌باشد.


معایب RAID سخت‌افزاری:

۱. افزایش هزینه، به این معنی که در کنار دیسک موجود، یک یا چند دیسک دیگر نیز مورد نیاز است.
۲. در صورتی که RAID Controller با مشکل مواجه شود، تا زمان رفع مشکل و یا جایگزین کردن کنترلر جدید، دسترسی به اطلاعات دیسک‌ها نیز امکانپذیر نخواهد بود.
۳. در صورتی که RAID Controller با مشکل مواجه شود، برای بازگردانی اطلاعات، باید جایگزین دقیقی برای کنترلر، تهیه و استفاده شود.

مزایای RAID سخت‌افزاری:

۱. در RAID سخت‌افزاری نیازی نیست که CPU درگیر محاسبات کد Parity شود و این عملیات توسط کنترلر Raid انجام می‌شود.
۲. اغلب RAID Controllerها جایی برای افزودن باتری دارند که درهنگام قطع ناگهانی برق، اطلاعات از دست نرود.
۳. کنترلرها دارای ویژگی‌هایی می‌باشند که در نوع Raid نرم‌افزاری این ویژگی‌ها وجود ندارند. مانند hot-plugging drives، که می‌توان با استفاده از این قابلیت، به‌صورت آنلاین ظرفیت سیستم را با افزودن دیسک دیگری، افزایش داد.

RAIDنرم‌افزاری یا Software RAID:

یک راه ساده برای تشریح RAID نرم‌افزاری بیان این موضوع است که اجرای کارها، وظایف و همچنین مدیریت پارتیشن‌ها، همگی توسط CPU صورت می‌پذیرد.



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Capture.png (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Capture.png)



قطعه کدی که ویژگی‌های RAID را فراهم می‌کند، توسط CPU اجرا می‌شود و در کنار آن قدرت پردازش CPU را با همه برنامه‌ها و سیستم‌عامل به اشتراک می‌گذارد.


در Software Raid چنانچه برد اصلی و یا کنترلر RAID با مشکل مواجه شود، می‌توان دیسک را به سیستم دیگری منتقل نمود و همانند سیستم قبل به اطلاعات دسترسی پیدا کرد. مهمترین مزیت RAID نرم‌افزاری نسبت به سخت‌افزاری، هزینه کم آن می‌باشد که در نوع سخت‌افزاری علاوه بر دیسک موجود، به یک یا چند دیسک دیگر نیز احتیاج داریم.


نوع نرم‌افزاری مسلما نسبت به نوع سخت‌افزاری دارای قابلیت اعتماد کمتری می‌باشد و می‌تواند تحمل خطای ساده‌تری نسبت به نوع سخت‌افزاری ارائه دهد. اما قطعا اقتصادی‌تر می‌باشد وباعث کاهش هزینه مصرفی در سیستم می‌گردد.
محدودیتی که در RAID نرم‌افزاری وجود دارد این است که کاربر نمی‌تواند پیکربندی پیچیده ای همانند نوع سخت‌افزاری اعمال کند. اما در صورتی که فقط بخواهیم از تکنیک mirroring، برای کپی یک نمونه از اطلاعات بر روی دیسک دیگر، استفاده کنیم، این روش هم ارزانتر است و هم دارای پیچیدگی کمتری می‌باشد.


در مقایسه با نوع سخت‌افزاری RAID، به جای استفاده از آرایه‌ای از هارددیسک‌ها و یک کنترلر، RAID نرم‌افزاری راه‌حل بهتری برای مدیریت چندین پارتیشن منطقی در یک دیسک ارائه می‌دهد. اما به‌دلیل ارزانتر بودن و قابلیت اعتماد پایین‌تر، در صورتی که دیسک به طور کامل با مشکل مواجه شود، اطلاعات از بین خواهند رفت.


امروزه در CPUهای جدید ارائه شده، کارایی RAID نرم‌افزاری در مقابل RAID سخت‌افزاری بهبود قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده‌است. در کل، می‌توان گفت که کارایی RAID نرم‌افزاری وابسته به کارایی CPU و میزان لود آن می‌باشد.


برخی از ویژگی‌های مثبتی RAID نرم‌افزاری:

۱. پیکربندی بر اساس هسته سیستم‌عامل.
۲. قابلیت حمل پارتیشن‌های ایجاد شده به سیستم‌عامل‌های دیگر لینوکس، بدون نیاز به ایجاد مجددا آنها.
۳. پشتیبانی از دیسک‌های Hot-swappable.


معایب RAID نرم‌افزاری:

۱. RAID نرم افزاری سرعت کمتری نسبت به نوع سخت افزاری دارد.

۲. سیستم RAID نرم‌افزاری محدود به سیستم عاملی که استفاده می‌کنیم می‌شود، یعنی اگر بخواهیم دو سیستم‌عامل را همزمان بارگذاری کنیم، سیستم‌عامل دوم، آرایه RAIDی که ایجاد شده‌است را شناسایی و پشتیبانی نخواهد کرد.
۳. درصورتی که RAID نرم‌افزاری توسط mainboard پیاده‌سازی شود و برد اصلی با مشکل مواجه شود، برای بازگردانی اطلاعات باید دقیقا همان مدل از برد اصلی در سیستم جایگزین گردد.


سطوح مختلف RAID


تا کنون در ارتباط با اینکه RAID چیست؟ (http://blog.iranserver.com/raid-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/) و انواع RAID (http://blog.iranserver.com/%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%a7%d8%b9-raid-controller-software-hardware/) صحبت کردیم، در این مقاله قصد داریم به بررسی سطوح مختلف RAID بپردازیم. RAID دارای چندین سطح می‌باشد که نوع آن معمولا به وسیله یک عدد مشخص می‌شود. وقتی که صحبت از سطوح RAID می‌شود منظور کیفیت ذخیره اطلاعات نیست، بلکه نحوه ذخیره‌سازی اطلاعات در آرایه‌ای از دیسک‌ها می‌باشد. تا کنون ۹ سطح متفاوت RAID پیاده‌سازی شده‌است که عبارتند از:





http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/ico-meta.gif
RAID 0



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/ico-meta.gif
RAID 1



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/ico-meta.gif
RAID 2



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/ico-meta.gif
RAID 3



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/ico-meta.gif
RAID 4



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/ico-meta.gif
RAID 5



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/ico-meta.gif
RAID 6



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/ico-meta.gif
RAID 10 یا RAID 1+0



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/ico-meta.gif
RAID 01 یا RAID 0+1





RAID 0: در این سطح، اطلاعات به بلوک‌هایی با اندازه‌های مساوی تقسیم و هر بلوک به یک دیسک منتقل می‌گردد. به عنوان مثال اطلاعات به بلوک‌های A و B با اندازه‌های مساوی تقسیم و به دیسک‌ها منتقل می‌شوند. این روش اغلب توسط تکنیک striping استفاده می‌گردد و باعث افزایش سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات می‌شود.

http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-00-300x278.jpg (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-00.jpg)


پیش از استفاده توجه داشته باشید، RAID 0 روشی برای مقابله با از دست رفتن اطلاعات نیست. به‌عبارتی در این روش هیچگونه کپی از اطلاعات تهیه نمی‌شود و هنگامی که یکی از دیسک‌ها با مشکل برخورد کند، اطلاعات کاملا از دست خواهد رفت که البته می‌توان با پرداخت هزینه اطلاعات را تا حدودی بازیابی نمود.


RAID 1: این نوع RAID با نام Mirroring نیز شناخته می‌شود و اطلاعات یکسان بر روی چندین دیسک نوشته می‌شود. در این روش حداقل دو دیسک لازم است که یک کپی از اطلاعات به‌صورت مجزا در هر دیسک ذخیره می‌شود. در این حالت کارایی خواندن اطلاعات از هر دو دیسک افزایش پیدا می‌کند و می‌توان اطلاعات را همزمان از هر دو دیسک خواند.
همچنین کارایی عمل نوشتن همانند حالتی می‌باشد که فقط یک دیسک بر روی سیستم وجود دارد.


http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-011-300x278.jpg


(http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-011.jpg)
در RAID 1 چنانچه یکی از دیسک‌ها با مشکل مواجه شود، تا زمانی که دیسک جدید جایگزین دیسک معیوب شود، سیستم می‌تواند همچنان به کار خود ادامه دهد. این سطح ساده‌ترین و آسان‌ترین روش برای ایجاد یک کپی اطلاعات بر روی دیسک دیگر می‌باشد. اما معایبی در این روش وجود دارد و آن این است که هزینه دو دیسک توسط کاربر پرداخت می‌شود ولی فقط یک دیسک (۵۰ درص) آن قابل استفاده خواهد بود. به‌عنوان مثال وقتی ۲ دیسک ۱ ترابایتی برای سیستم تهیه شود، با این روش فقط ۱ ترابایت آن توسط سیستم قابل استفاده خواهد بود.


RAID 2: این سطح RAID اطلاعات را با استفاده از تکنیک striping به دو قسمت تقسیم کرده و روی ۲ دیسک می‌نویسد. همچنین اطلاعات کنترلی خطا (ECC) را روی دیسک دیگر، در قالب بیت‌‌های داده ذخیره می‌کند. برای محاسبه اطلاعات کنترل خطا از الگوریتم ‌هامر (Hammer Code) استفاده می‌شود. در هنگام خواندن، داده با اطلاعات کنترلی تطابق داده می‌شود و اگر خطایی وجود داشته‌باشد، تصحیح.


http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-02.png (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-02.png)


در سطح ۲ RAID سرعت خواندن اطلاعات با توجه به استفاده از روش striping افزایش یافته، اما به دلیل نیاز به خواندن اطلاعات ECC مقداری کاهش پیدا می‌کند.




RAID 3: دراین سطح پبکربندی RAID، روشStriping سطح بایت را با کیک دیسک Parity اختصاصی فراهم می‌کند.



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-03-300x222.png (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-03.png)


یکی از اثرهای جانبی پیکربندی آرایه به‌صورت RAID 3 این است که به‌طور همزمان نمی‌تواند به درخواست‌های متعددی سرویس دهد. زیرا که هر بلوک واحد از داده‌ها بر اساس تعریف در بین تمام دیسک‌های عضور آرایه تقسیم شده و بر روی موقعیت یکسانی از آن‌ها قرار می‌گیرد. به این ترتیب، هر عملیات I/O به فعالیت روی هر یک از دیسک‌ها نیاز خواهد داشت که معمولا مستلزم چرخش هماهنگ آن‌ها است. این پیکربندی برای برنامه‌هایی که نیازمند نرخ بالایی برای خواندن و نوشتن اطلاعات به صورت ترتیبی می باشند، مناسب است.




RAID 4: این سطح از RAID از striping بلوک داده با یک دیسک parity اختصاصی استفاده می‌کند. اطلاعات دیسک parity برای بازگردانی اطلاعات از دست رفته به کار میرود؛ یعنی هنگامی که اطلاعات یک دیسک با مشکل مواجه شود، می‌توان با استفاده از دیسک parity، داده‌های از دست رفته را بازگردانی نمود.

http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-04-300x186.png (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-04.png)


RAID 4 حداقل ۳ دیسک لازم دارد که ۲ دیسک آن برای اطلاعات و یک دیسک برای parity استفاده می‌شود. در این سطح به دلیل اینکه داده‌ها به صورت striping ذخیره شده‌اند سرعت خواندن اطلاعات افزایش پیدا می‌کند. ولی به دلیل اینکه داده‌های parity نیز باید در یک دیسک مجزا ذخیره شوند، نوشتن اطلاعات کمی زمان‌بر خواهد بود.




RAID 5: در این سطح از RAID حداقل به ۳ دیسک نیاز است. همانند RAID 1 اطلاعات به‌صورت Mirroring در دیسک‌ها ذخیره می‌شود. همچنین یک کد parity در بین دیسک‌ها پخش می‌شود که باعث افزایش کارایی می‌گردد و در هنگام بروز مشکل می‌توان اطلاعات از دست رفته را توسط آن بازیابی کرد. در مقایسه با RAID 1 این سطح، سرعت کمتری در نوشتن اطلاعات دارد. زیرا زمانی هم برای نوشتن اطلاعات parity مورد نیاز است.


http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-05-300x117.jpg (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-05.jpg)


بیشترین استفاده از RAID 5 در سرورها و شبکهها است چون فضای ذخیره سازی و تحمل خطا برای آن‌ها مهم است.




RAID 6: تا حدودی مشابه RAID 5 می‌باشد، با این تفاوت که داده‌ها را با استفاده از تکنیک striping به بخش‌هایی تبدیل کرده و دو مجموعه از اطلاعات parity را برای هر بلوک داده ذخیره می‌کند.


http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-06-300x174.png (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-06.png)


هدف از این کار بهبود تحمل خطای سیستم در هنگام مواجه با مشکلات احتمالی است. کارایی RAID 6 به‌دلیل ایجاد سربار درهنگام محاسبه اطلاعات parity و همچنین نوشتن اطلاعات، کمی پایین‌تر از RAID 5 است ولی به‌دلیل اینکه اطلاعات در بین چند دیسک تقسیم شده‌اند، خواندن اطلاعات به صورت تصادفی کارایی را کمی افزایش می‌دهد.



‏‏‎RAID 10 (‏‏‎RAID 1+0): این نوع از RAID ترکیبی از RAID 0 و RAID 1 است. به‌عبارتی هم عمل اشتراک اطلاعات و هم تکثیر آن انجام می‌گردد.
ترکیب دیسک‌ها در RAID 10 کمی پیچیده‌تر از سطح ۰ و ۱ است، همچنین کنترلر برای انجام این کار حداقل نیاز به ۴ هارد دیسک دارد.



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-10-300x189.jpg (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-10.jpg)


ابتدا striping داده‌ها بین مجموعه دیسک‌ها صورت گرفته و سپس Mirroring بین آن‌ها اانجام می‌شود، به‌عبارتی دیگر ابتدا RAID 0 بر روی داده‌ها اعمال می‌گردد و سپس بر روی هر بلوک از داده‌ها عمل Mirroring. تقسیم بلوک‌های اطلاعات بین زوج درایوها انجام می‌گردد و عملیات Mirroring در هر زوج از درایوها صورت می‌گیرد، می‌توان گفت درایو یک و درایو دو RAID 1 شده‌اند و Mirror هستند، درایو سه و چهار نیز Mirror یکدیگر. این دو مجموعه درایو به صورت Strip تنظیم شده و با هم کار می‌کنند.



‏RAID 01 (RAID 0+1)‎: در این سطح RAID نیز حداقل به ۴ دیسک نیازمندیم. عملکرد این سطح از RAID، برخلاف RAID 10 است. بدین صورت که در ابتدا اطلاعات به‌صورت Mirroring به هرمجموعه دیسک منتقل می‌شود، هر مجموعه دارای یک جفت دیسک می‌باشد، سپس اطلاعات در این مجموعه به صورت striping بر روی دیسک‌ها دخیره می‌شود.



http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-0+1-300x190.gif (http://blog.iranserver.com/wp-content/uploads/2014/03/Raid-level-0+1.gif)


منبع آموزش : ایران سرور - خریدهاست، سرور مجازی، هاست حرفه ای، سرور اختصاصی در ایران، هاست امن، هاست لینوکس و هاست ویندوز (http://blog.iranserver.com)

[M.Abooali]

خوب و جامع بود، ممنونم.

[sssoheil]

سلام

ضمن تشکر از شما که آموزش خوبی بود.اگر لطف بفرمایید انواع Hardware Raid متداول رو هم نام ببرید و کیفیت و صرفه اقتصادی و کاراییشونم مقایسه کنید ممنون میشم.

[zartosht]

سلام

ضمن تشکر از شما که آموزش خوبی بود.اگر لطف بفرمایید انواع Hardware Raid متداول رو هم نام ببرید و کیفیت و صرفه اقتصادی و کاراییشونم مقایسه کنید ممنون میشم.

درود بر شما ، بستگی به نوع سرور و برند سرور دارد ، کیفیت انها بستگی به میزان حافضه که دارند و نوع raid که انجام میدهند دسته بندی میشوند . شما با جستجو مدل raid سخت افزاری میتوانید از میزان سرعت ، میزان حافضه موقت و نوع raid های که میتواند انجام دهد آشنای پیدا کنید ،

دینتا سنتر ها بیشتر از raid های یک ، ضفر ، پنج ، و 10 استفاده میکنند .

[AlphaWebHost]

ممنون
واقعا مفید و جالب بود

[nimafire]

لینک مربوط به توضیحات فنی تر

Standard RAID levels - Wikipedia, the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Standard_RAID_levels)

[parsdg]

سلام و تشکر از مطلبتون اما

چندتا نکته عرض کنم خدمت دوستان

1- Raid به سه حالت تقسیم میشه : سخت افزاری - نرم افزاری و fake

2- اگه هر کدام از دوستان سرور Raid با هر کدام از حالت های فوق داشته باشه با یک تست کوچک میتونه به نتایج زیر برسه.


الف - Raid در تمامی موارد حتی سخت افزاری سرعت Write را پایین میاره و توی سرعت Read بستگی به نوعش باز سرعت پایین میاد دلیل چی هست ؟ خیلی ساده در موارد نرم افزاری و Fake که CPU باید پردازش کنه در موارد سخت افزاری هم هارد باید دو جا وابسته به سطح Raid ذخیره کنه و بعد جواب برگردون ( اگر بخوام تخصصی تر بگم هر وقت شما هر چیزی رو Write می کنین یک عدد دریافت میکنین که این عدد اشاره گر هارد روی فایل هست حالا در هر نوع Raid جای یک Write بیش از یک Write باید انجام بشه که در هر صورت زمان بیشتری سپری میشه ).

ب - هدف از Raid حفظ اطلاعات از Damage و خرابی های سخت افزاری است که هزینه ایست که اکثر افرادی که Data مهم و غیر قابل برگشت دارن پرداخت می کنن

خیلی شد بعدا ادامه شو توضیح می دم اگه دوستان استقبال کنن. فعلا برم به بفیه تاپیکا سر بزنم.

[nimafire]

سلام و تشکر از مطلبتون اما

چندتا نکته عرض کنم خدمت دوستان

1- Raid به سه حالت تقسیم میشه : سخت افزاری - نرم افزاری و fake

2- اگه هر کدام از دوستان سرور Raid با هر کدام از حالت های فوق داشته باشه با یک تست کوچک میتونه به نتایج زیر برسه.


الف - Raid در تمامی موارد حتی سخت افزاری سرعت Write را پایین میاره و توی سرعت Read بستگی به نوعش باز سرعت پایین میاد دلیل چی هست ؟ خیلی ساده در موارد نرم افزاری و Fake که CPU باید پردازش کنه در موارد سخت افزاری هم هارد باید دو جا وابسته به سطح Raid ذخیره کنه و بعد جواب برگردون ( اگر بخوام تخصصی تر بگم هر وقت شما هر چیزی رو Write می کنین یک عدد دریافت میکنین که این عدد اشاره گر هارد روی فایل هست حالا در هر نوع Raid جای یک Write بیش از یک Write باید انجام بشه که در هر صورت زمان بیشتری سپری میشه ).

ب - هدف از Raid حفظ اطلاعات از Damage و خرابی های سخت افزاری است که هزینه ایست که اکثر افرادی که Data مهم و غیر قابل برگشت دارن پرداخت می کنن

خیلی شد بعدا ادامه شو توضیح می دم اگه دوستان استقبال کنن. فعلا برم به بفیه تاپیکا سر بزنم.

خیر raid سرعت write را کاهش نمیدهد.
یکی از اعداف مهم raid ، افزایش سرعت خواندن و نوشتن است دوشت گرامی و موضوع امنیت اطلاعات مد نظر نیست.
عملا raid 0 امنیت اطلاعات ندارد! اما سرعت خواندن و نوشتن را افزایش میدهد !!

پ ن: شما در همین تاپیک اطلاعات خود را افزایش بدهید تا در تاپیک های دیگر !!!!

[parsdg]

دوست گرامی روی یکی از سرور های خودتون به عنوان SandBox چک کنین بعد بیاین نظر بدین خدا رو شکر که دلیل هم اوردم اگه لازم شد 100 تا منبع و آمار خارجی هم می دم بهتون در ضمن Raid 0 سرعت خوانش رو فقط زیاد می کنه نه Write رو البته باز بستگی به نوع Raid داره گلم.

- - - Updated - - -

در Raid 0 هم امکان Damage دیتا بالاست. در ضمن در Raid 1 و 5 هم که حالت Mirror و Partitionin Data هر دو ( حالا کاری ندارم دارن ) هیچ امنیتی در قبال Trojan - Virus و از این قبایل وجود نداره فقط Damage سخت افزاری.
کلا هر نوع Raid که Mirroring باشه تاثیر سو در سرعت داره.
http://macperformanceguide.com/Storage-RAID1-speed.html
این لیک آمار Mirror را بهتون می ده.
در ضمن اصلا نیاز نیست که حتی Search بزنین کمی به معماری کامپیوتر فکر کنین متوجه خواهید شد که برای مثال در Raid 0 که دیتا داره Split میشه چه سخت افزاری - چه نرم افزاری و چه فیک. به این دلیل که دو تا هارد وجود داره یعنی اینکه منابع Head ها مجزا هستن سرعت بالا میره اما باید این رو هم مد نظر داشت که هر Write مستلزم یک Read هم هست پس این امکان وجود داره که سرعت بیاد بالا - اما زمانی که واسه Split دیتا گرفته می شه که این سرعت بالا رو تحت شعاع قرار می ده از او نطرف هنگام Read به تنهایی تعداد head ها بالاتر هست خوب زود تر جواب می گیریم اما باز مشکل Damage دیتا سر جای خودش می مونه که یک ایراد شایع در Raid 0 هست.

البته یک دایره المعارف فری منبع خوبی نیست اما لطف کنین این لینک هم بخونین بد نیست ( دایره المعارف واسه عموم مردم هست نه متخصصین ).
http://en.wikipedia.org/wiki/RAID

کلا قبل از بحث سخت افزاری معماری PC جواب می ده اگه خواستی بازم Source دارم. کاش می شد به جای ایراد گیری می گفتین استدلالتون چیه چرا باید فکر کنیم همیشه ما بیشتر می فهمیم.؟؟؟

[nimafire]

دوست گرامی روی یکی از سرور های خودتون به عنوان SandBox چک کنین بعد بیاین نظر بدین خدا رو شکر که دلیل هم اوردم اگه لازم شد 100 تا منبع و آمار خارجی هم می دم بهتون در ضمن Raid 0 سرعت خوانش رو فقط زیاد می کنه نه Write رو البته باز بستگی به نوع Raid داره گلم.

- - - Updated - - -

در Raid 0 هم امکان Damage دیتا بالاست. در ضمن در Raid 1 و 5 هم که حالت Mirror و Partitionin Data هر دو ( حالا کاری ندارم دارن ) هیچ امنیتی در قبال Trojan - Virus و از این قبایل وجود نداره فقط Damage سخت افزاری.
کلا هر نوع Raid که Mirroring باشه تاثیر سو در سرعت داره.
MPG - RAID - Speed: RAID 1 Mirroring (http://macperformanceguide.com/Storage-RAID1-speed.html)
این لیک آمار Mirror را بهتون می ده.
در ضمن اصلا نیاز نیست که حتی Search بزنین کمی به معماری کامپیوتر فکر کنین متوجه خواهید شد که برای مثال در Raid 0 که دیتا داره Split میشه چه سخت افزاری - چه نرم افزاری و چه فیک. به این دلیل که دو تا هارد وجود داره یعنی اینکه منابع Head ها مجزا هستن سرعت بالا میره اما باید این رو هم مد نظر داشت که هر Write مستلزم یک Read هم هست پس این امکان وجود داره که سرعت بیاد بالا - اما زمانی که واسه Split دیتا گرفته می شه که این سرعت بالا رو تحت شعاع قرار می ده از او نطرف هنگام Read به تنهایی تعداد head ها بالاتر هست خوب زود تر جواب می گیریم اما باز مشکل Damage دیتا سر جای خودش می مونه که یک ایراد شایع در Raid 0 هست.

البته یک دایره المعارف فری منبع خوبی نیست اما لطف کنین این لینک هم بخونین بد نیست ( دایره المعارف واسه عموم مردم هست نه متخصصین ).
RAID - Wikipedia, the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/RAID)

کلا قبل از بحث سخت افزاری معماری PC جواب می ده اگه خواستی بازم Source دارم. کاش می شد به جای ایراد گیری می گفتین استدلالتون چیه چرا باید فکر کنیم همیشه ما بیشتر می فهمیم.؟؟؟



به جای ایراد گیری می گفتین استدلالتون چیه چرا باید فکر کنیم همیشه ما بیشتر می فهمیم.؟؟؟

این جا انجمن هست. قرار نیست شما درست بگید یا علامه دهر باشید.منظور شما از جمله بالا کاملا این هست که شما اطلاعات صحیحی دارید. شما صحبتی میکنید. بنده موافق یا مخالف هستم.بر اساس تجریه ، علم و دانش و ... .نباید به شما بر بخورد.اگر مطلبی در ادامه دارید خارج از بخث نباشد!

==========

تقسیم بندی شما که نوع عجیبی به نام فیک را وارد کردید در ابتدا بحث بر انگیز است . در رده بنده رید ها اصلا نوعی به نام فیک نیست.
رید به دو شکل نرم افزاری یا سخت افزاری پیاده سازی میشود. حال اگر ایرانیان عزیز در ازمایشگاه های خود نوع دیگری اختراع کرده اند بنده اطلاع ندارم.!!!!
تکنولوژی رید برای افزایش کارایی هارد سپس برای امنیت اطلاعات ابداع شده است. لینک به یک دانشنامه ازاد از هر منبعی معتبر تر میباشد. اگر دانشجوی کامپیوتر باشید کتاب های اقای مقسمی اگر اشتباه نکنم در این زمینه کاملا توضیح داده اند که رفرنس علمی خوبی هست.
رید 0 به این جهت سرعت خواند را افزایش میدهد که در یک لحظه دو دیتا بر روی هد هارد قرار میگیرد (یا بیشتر)
بنده همینک هم به شکل سخت افزاری و هم نرم افزاری بر روی تعداد زیادی از سرور ها تنظیمات رید 0 1 و 5 انجام داده ام و این بحث بدیهی است که رید 0 برای افزایش سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات ابداع شده است. عجیب هست که برای شما قابل قبول نیست.

حال در زمینه raid 1 خدمت شما عرض شود که این رید جهت امنیت اطلاعات ابداع شده است.در این رید سرعت نوشتن اطلاعات تغییر نمیکند اما سرعت خواندن به دلیل امکان دسترسی همزمان به اطلاعات از طریق دو هارد دیسک افزایش پیدا میکند.

سپس raid 10 ابداع شد که هم امنیت نوع raid 1 را دارد و هم سرعت raid نوع raid0

این پست بنده را به دقت مظالعه کنید. با دقت فراوان. اگر همچنان برای شما سوال بر انگیز است، بر روی کامپیوتر منزلتان انجام بدهید تا پرفرمنس را مشاهده کنید.به قدری بالا است که قابل احساس است. البته به شکل نرم افزاری بنده نوع 0 را تست نکردم که درصد به شما بدهم اما نوع 0 سخت افزاری نزدیک به 90 درصد کارایی را افزایش میدهد.
همینک بر روی بیش از 10 سروری که در 8-9 متری بنده قرار دارد raid 0 پیاده شده است و دلیلی ندارد شکی در افزایش کارایی هارد با raid 0 داشته باشم.

منابع زیر گویای این نکته هستند.

RAID - Wikipedia, the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/RAID)
but improves performance through parallelism of read and write operations across multiple drives.

https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=7&cad=rja&uact=8&ved=0CFkQtwIwBg&url=http%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3D27G mBzQWwP0&ei=K8C6U5_VI8GxyAS_lYKYCg&usg=AFQjCNE9DHpEytrav7ZnqX-uWGg0AlFHxw&sig2=OMf-Qf-Pl8jr9tC7NIq6Hg&bvm=bv.70138588,d.aWw


RAID 0, RAID 1, RAID 5, RAID 10 Explained with Diagrams (http://www.thegeekstuff.com/2010/08/raid-levels-tutorial/)


Understanding Hard Drive Types, RAID and RAID Controllers on Dell PowerEdge and Blade Chassis Servers | Dell US (http://www.dell.com/support/troubleshooting/us/en/19/KCS/kcsarticles/articleview?docid=577802)

[sssoheil]

سلام

چرا اینقدر با حالت تهاجمی و غیر دوستانه با هم تبادل اطلاعات میکنید.؟!اینجا انجمن علمی هست نه مکانی برای به رخ کشیدن اطلاعات و علم و استدلالات شخصی!!!
همین بحث هارو دوستانه تر هم میتونید انجام بدید دوستان

[parsdg]

سلام مجدد.
من ادعای علامه دهری نکردم اما کاش کامل می خوندی چی نوشتم که من خودم در Raid 0 به این باور هستم سرعت Read میاد بالا اما در دیکر انواع باعث افت سرعت می شه که خیلی معقول هم هست. این حرف رو در پست قبلی هم زدم اما دوستان و شما باید مد نظر داشته باشین در Raid 0 از دست رفتن هر دیسک به معنی از دست رفتن کل اطلاعات است.

یک لینک برای اینکه بازم هم قبل از اینکه محکوم به ندانستن کنی و خودتون علامه نشون بدی برات از fake raid می فرستم که خدا کنه از این به بعد یک گوگل کنی قبل از هر بحثی ( البته کم کم دارم به این نتیجه می رسم که شما دارین در برابر نادانسته هاتون موضع می گیرین ) که الکی نه دستت رو خسه کنی واسه تایپ نه مارو واسه خوندن.

RAID (http://skrypuch.com/raid/)

در ضمن من Raid رو می فهمم چی هست کل صحبت من پیرامون این هست که Raid ربطی به افزایش سرعت نداره. البته مه بجر Raid 0, Raid 1, Raid 5 و Raid 10 انواع دیگه Raid هم داریم. که خودتون گوگل کنین.

[nimafire]

عرض کردم اگر شما رید جدیدی اختراع کردین موفق باشید.

کتاب اقای مقسمی را مطالعه کنید به عنوان رفرنس دانشگاهی.

مورد بعدی، raid در ابتدا برای افزایش بهره وری هارد دیسک و سپس امنیت اطلاعات اختراع و گسترش پیدا کرد.
raid 0 از نظر امنیت به هیچ عنوان کاربردی ندارد. تنها برای افزایش سرعت خواندن و نوشتن به کار میرود.
raid 1 برای امنیت ابداع شد اما کارایی که نیاز هست با توجه به نیاز های روز را نداشت به این دلیل raid ای دیگری اختراع شد و در حال استفاده است.

نتیجه گیری:
raid 0 سرعت نوشتن و خواندن را افزایش میدهد. بنده هم تجربه بیشتری نسبت به شما دارم و هم دانش بیشتر و جدای از این موضوع منابع اطلاعاتی در زمینه raid نیز تاکید بر صحبت بنده است.
raid 1 جهت امنیت اطلاعات ابداع شد.

در هیچ منبع علمی معتبری که حداقل بنده در زمان دانشجویی و ... مطالعه کرده بودم و تدریس میکنم و همینک دسترسی دارم و جستجو کردم....، توضیحی برای fake raid به عنوان یک رید پذیرفته شده داده نشده است و یک مورد ساده من در اوردی هست.
چرا میخواهید چنین موردی را در دسته بندی قرار بدهید بنده نمیدانم.
اگر و اگر و اگر، چنین ریدی وجود داشته باشد، همینک چنین ریدی نه وجود دارد و نه در مباحث علمی و فنی مطرح میشود. پس هیچ دلیلی بر ورود این نوع به دسته بندی نیست.
منابع رید مشخص هستند.

شما لطف کن انقدر منبع و من میدونم و از این دست صحبت ها نکن. مودب باش. ارام و با ظرفیت. لینک هایی که خدمتتان دادم را مطالعه کن. بعد منابع خودت را برای بنده در همین تاپیک ارسال کن که raid 0 مشکل دارد و سرعت خواندن و نوشتن را افزایش نمیدهد. میخواهیم بحث کنیم. شما به حاشیه سازی علاقه زیادی داری اما برای من تفاوتی نمیکند که شما چه رفتاری میکنید.
به شما چند لینک معتبر دادم. اگر شما بیشتر از این منابع میدانید دانشتان فرا تر از بشر هست. تشریف ببرید خارج از کشور ! منابع را مطالعه کنید . اما مالطع که نکردید هیچ. اصلا دلیل بحث بنده با خودتان را هم نمیدانید !
بحث من با شما بر روی سرعت خواند و نوشتن raid 0 هست و نه چیز دیگر. قابل فهم است یا مایل به حاشیه سازی هستید ؟

قبل از اینکه خط تلفن شما متصل شود و با دیال اپ در یاهو ایمیل بسازید. بنده در زمینه فنی کامپیوتر تخصص خود را گرفته بودم.. فوق العاده ناراحت کننده است که لحن صحبت را نمیدانید و من نیز مجبور هستم به همان شکل واکنش نشان دهم که از این بابت ناراحت هستم.

تکرار نشود.!!!! اگر مایل به ادامه بحث هستید کاملا حرفه ای و مودبانه باید باشد!
پیشاپیش عذر خواهی میکنم. اما عدم پاسخ به لحن شما را نیز درست نمیدانم.

[rezaan]

سلام
جنگاتون که تموم شد :d لطفا به سوال های منم پاسخ بدید
توی سرور centos چطور بفهمم رید بسته شده یا خیر؟
مثلا 2 تا هارد 1 ترابایت دارم
در صورتی که نخوایم رید باشه چطور میشه mysql رو روی یه هارد ریخت و مابقی اطلاعات سرور رو روی یه هارد؟

[HRE2012]

عالی بود

[nimafire]

سلام
جنگاتون که تموم شد :d لطفا به سوال های منم پاسخ بدید
توی سرور centos چطور بفهمم رید بسته شده یا خیر؟
مثلا 2 تا هارد 1 ترابایت دارم
در صورتی که نخوایم رید باشه چطور میشه mysql رو روی یه هارد ریخت و مابقی اطلاعات سرور رو روی یه هارد؟

سوال و مطلب شما ارتباطی با تاپیک ندارد.
تاپیک جداگانه ایجاد کنید

اما پاسخ به یوال های شما:
میتوانید لوگ های /var/log/messages را بررسی کنید
بررسی فایل /proc/mdstat

برای سوال دوم شما باید به یک متخصص مراجعه کنید تا برای شما انجام دهد. ممکن است در حین تغییر پارتیشن، مای اس کیو ال لاک شود.

[parsdg]

آقا من کلا با شما بحثی ندارم تو پست دومم هم خودم گفتم که سرعت بیشتره اما برای سرعت بالاتر گزینه های SSD و Flash Storage هنوز موجود هست .
دوست من شما بین 10 حالت Raid فقط به سرعت یکیش اکتفا می کنی؟ اونم Raid0.
کلا بحثی ندارم. هرچند که من لینک Fake Raid هم براتون گذاشتم لیکن چون کسی نمی شناستش یک توضیحاتی اینجا میدم.

Fake Raid یک نوع Software Raid محاسبه می شه که البته حد فاصل و میان Raid سخت افزاری و نرم افزاری است. تفاوت اینجاست که Fake Raid بجای سیستم عامل و نرم افزارهای گروه سوم به صورت نرم افزاری در Bios مادربرد کار گذاشته شده از این رو چون تمامی زبان های برنامه نویسی خیلی از امکاناتشون رو در سطح سیستم عامل از مادر برد می گیرن سرعت بالاتر نسبت به Raid نرم افزاری داره . اما تقریبا می شه گفت هیچ یک از مزایای Raid نرم افزاری و سخت افزاری رو نداره و تا کنون فقط در سطح 0 , 1 ارائه شده است. خدمت شما دوست عزیز بنده این نوع Raid را تولید نکردم و شرکت هایی چون MSI و ASUS کم کم دارن روی مادربرد هاشون ارائه میدن. راستی مد نظر داشته باشین از اونجایی که Fake Raid در BIOS هست دوستان باید مد نظر داشته باشن که فراخوانی امکانات Bios نیازمند برنامه نویسی در سیستم عامل هم می باشد.

لینک هم با عنوان Raid در پست قبلی گذاشتم.

دوستان روز خوش

- - - Updated - - -

NimaFire
دوست عزیز و گرامی من

من هیچ جسارتی نکردم شما با کلمه علامه شروع کردین. کافی است سابقه پیام ها رو بخونین . در ضمن حضور بیشتر فردی در کاری هیچ دلیلی بر علم بیش تر نمی شه من همین الان هم می گم هیچ ادعایی در علم کامپیوتر ندارم. فقط سعی می کنم دانسته ها و مطالعات خودم را با بقیه به اشتراک بگذارم. که هدف اصلی این انجمن همین هست.

شما هم برای ادامه بحث کافی است تعصب خودتون روی علمتون را کنار بگذارید.

دوست گرامی و مدیر فنی سرور کافی است کلمه Fake Raid را گوگل کنید تا در خود Wiki ببینیدش.

[nimafire]

ببینید بنده پست شما را نقل قول میکنم:



سلام و تشکر از مطلبتون اما

چندتا نکته عرض کنم خدمت دوستان

1- Raid به سه حالت تقسیم میشه : سخت افزاری - نرم افزاری و fake

2- اگه هر کدام از دوستان سرور Raid با هر کدام از حالت های فوق داشته باشه با یک تست کوچک میتونه به نتایج زیر برسه.


الف - Raid در تمامی موارد حتی سخت افزاری سرعت Write را پایین میاره و توی سرعت Read بستگی به نوعش باز سرعت پایین میاد دلیل چی هست ؟ خیلی ساده در موارد نرم افزاری و Fake که CPU باید پردازش کنه در موارد سخت افزاری هم هارد باید دو جا وابسته به سطح Raid ذخیره کنه و بعد جواب برگردون ( اگر بخوام تخصصی تر بگم هر وقت شما هر چیزی رو Write می کنین یک عدد دریافت میکنین که این عدد اشاره گر هارد روی فایل هست حالا در هر نوع Raid جای یک Write بیش از یک Write باید انجام بشه که در هر صورت زمان بیشتری سپری میشه ).

ب - هدف از Raid حفظ اطلاعات از Damage و خرابی های سخت افزاری است که هزینه ایست که اکثر افرادی که Data مهم و غیر قابل برگشت دارن پرداخت می کنن

خیلی شد بعدا ادامه شو توضیح می دم اگه دوستان استقبال کنن. فعلا برم به بفیه تاپیکا سر بزنم.

بنده با این خط از توضیح شما مخالفت کردم و توضیحات خودم را خدمت شما ارایه کردم که raid 0 سرعت را افزایش میدهد نه کاهش و برای افزایش سرعت ابداع شده است.
اما شما بحث را به raid 1 و ... بردید.

شما تمام پست های بنده را اگر یک بار دیگر بررسی کنید، میبینید بنده تماما بر این تاکید میکنم که سرعت در raid 0 افزایش میابد. نه کاهش. و این خط از توضیح شما اشتباه است. جز این نبوده و نیست.

در زمینه رید قلابی : این نوع رید اصلا در رده بنده وارد نیز نمیشود. دلیلی ندارد که اصلا از ان نام برد. اگر این چنین است. ما رید را به شکل مجازی در دیتاسنتر پیاده سازی کرده ایم. پس نام رید مجازی را در دسته بنده ها قرار بدهیم؟ خیر. صحبت بنده این هست که این نوع رید اطلا جایی در دسته بندی ندارد و نیازی به وارد کردن ان نیز نیست.
شما در رده بندی موتور اتومبیل نامی از موتور های هندلی میبینید ؟ این قیاس کاملی از بحث بنده هست.
شما تمام رفرنس ها را اگر بررسی کنید اصلا اشاره ای به این نوع نمیشود.

نتیجه گیری:
بحث بنده و شما بر روی سرعت رید هست که چندین بار عرض کردم که برداشت شما از سرعت رید 0 اشتباه است و منجر به کاهش نمیشود، باعث افزایش سرعت میشود. میشود
احتمالا سوی تفاهمی ایجاد شده زیرا بحث بنده و شما بر روی جمله ای هست که در بالا بولد کرده ام.

[parsdg]

سلام
جهت تشکر دکمه ای تعبیه شده است برای تشکر. از این دکمه استفاده کنید. !
بنده با یکی از دوستان بحث میکنیم در یک زمینه ای که مشخص هست. ارتباطی به شما یا هیچ یک از کاربرانی که در این بحث شرکت نمیکنند ندارد که جهت افزایش پست مطلب ارسال میکنید.پست زدن و ورود شما به این بحث کاملا بیهوده است.

بنده و ایشان در حال بحث و جدل در زمینه ای هستیم که مربوط به عملکرد raid ها است. شما در این زمینه نظر یا مطلبی اگر دارید اضافه کنید در غیر این صورت ارسال پست و انحراف تاپیک که منجر به این میشود که بنده یا هر فرد دیگری را ملزم به پاسخ گویی کنید واقعا غیر مفید است.
=========
دوست گرامی parsdg (http://www.webhostingtalk.ir/member/36005/) بنده همچنان منتظر پاسخ شما به پست قبلی خود هستم. دقت فرمایید صحبت بنده این است که raid 0 منجر به افزایش پرفرمنس میشود. البته این نوع رید اصلا در جهت امنیت پیاده سازی نشده است.

در مورد Raid 0 پیش از این خودم هم گفتم. حق با شماست در سرعت ان هم تنها سرعت Read. البته بستگی به نوع Raid که سخت افزاری است یا نرم افزاری هم داره.

در کل Raid 0 شاید مقرون به صرفه نباشه چون گزینه های خیلی بهتری و اسه بالا بردن سرعت وجود داره.

[nimafire]

در مورد Raid 0 پیش از این خودم هم گفتم. حق با شماست در سرعت ان هم تنها سرعت Read. البته بستگی به نوع Raid که سخت افزاری است یا نرم افزاری هم داره.

در کل Raid 0 شاید مقرون به صرفه نباشه چون گزینه های خیلی بهتری و اسه بالا بردن سرعت وجود داره.

raid 0 عملا مصرف تجاری دیگر ندارد چون raid 0-1 به نوعی جایگزین ان شده است. هم امنیت و هم سرعت دارد.
البته مجدد تاکید میکنم در نوشتن نیز تاثیر مثبت دارد.
بله اما جایی که امکانات کم باشد یا ... یکی از اپشن ها است. البته تغییر نوع هارد دیسک اولین گزینه است

[parsdg]

سلام
جنگاتون که تموم شد :d لطفا به سوال های منم پاسخ بدید
توی سرور centos چطور بفهمم رید بسته شده یا خیر؟
مثلا 2 تا هارد 1 ترابایت دارم
در صورتی که نخوایم رید باشه چطور میشه mysql رو روی یه هارد ریخت و مابقی اطلاعات سرور رو روی یه هارد؟

دوست گرامی چناچه mysql شما نصب شده باشه و دیسک شما هم نصب شده باشه با دستورات زیر می شه

sudo mkdir /path/to/new/mysql
chown -R mysql:mysql /data/mysql
sudo cp -R /var/lib/mysql/* /path/to/new/mysql/
sudo vi /etc/mysql/my.cnf
تا اینجا شما کپی پیست هاتونو انجام دادین و فایل کانفیگ مای اس کیو ال رو باز کردین حالا باید بگردین دنبال این خط و عوضش کنین.

datadir = /var/lib/mysql باید بشه آدرس جدید
مثلا
datadir = /path/to/new/mysql

و بعد بارگذاری مجدد mysql

sudo /etc/init.d/mysqld restart

- - - Updated - - -


raid 0 عملا مصرف تجاری دیگر ندارد چون raid 0-1 به نوعی جایگزین ان شده است. هم امنیت و هم سرعت دارد.
البته مجدد تاکید میکنم در نوشتن نیز تاثیر مثبت دارد.
بله اما جایی که امکانات کم باشد یا ... یکی از اپشن ها است. البته تغییر نوع هارد دیسک اولین گزینه است

اره اما به یک دلیل استفاده از این اصلا مقرون به صرفه نیست اون هم اینکه از دست رفتن یک هارد یعنی از دست رفتن کل دیتا

دقیقا انگار یک هارد داری با کمی سرعت بیشتر اما یک هارده سوخت باید بشینی اشک بریزی.

[raminramz]

به نظر شما 2 تا هارد 2 ترا رو raid 1 کنم
یا مدام بک آپ رو روی هارد 2 پیاده کنم؟ (بک آپ گیری منظم)


میگن رید نرم افزاری لود رو بالا میبره امنیت هم نداره
ارزش نداره استفاده بشه

[zartosht]

به نظر شما 2 تا هارد 2 ترا رو raid 1 کنم
یا مدام بک آپ رو روی هارد 2 پیاده کنم؟ (بک آپ گیری منظم)


میگن رید نرم افزاری لود رو بالا میبره امنیت هم نداره
ارزش نداره استفاده بشه

امنیت بسیار بالای داره ، اگر بر روی سرور شما فشار بالای هست و حجم اطلاعات شما بالا میباشد ( مثلا 1 ترا ) امکان دارد هر چند روز یک بار برای چند ساعت با load بالا مواجه شوید .


backup گیری منظم هم راهکار خوبی هست .

اما در کل همیشه پیشنهاد استفاده از raid 1 میباشد ، در صورت از خرابی هارد 1 شما ، شما باید ابتدا هارد سرور دا تعویض کنید سپس اقدام به نصب سیستم عامل و کنترل پنل ، تنظیم و ... کنید سپس Backup های دستی خود را که از فایل هاتون هست را به سرور انتفال دهید :) خوب این کار ها حداقل به نظر من 48 ساعت زمان میبره

ولی اگر شما از raid 1 استفاده کنید سیستم عامل کنترل پنل و تمامی تنظیم های شما سرجاش هست و تنها کاری که میکنید تعویض هارد دیسک مشکل دار میباشد :)



. در حال حاظر تمامی خدمات دهندگان حرفه ای وب از Raid 1 , یا 10 استفاده میکنند .

[abc500x500]

درود
متشکر از بایت مطالب مفیدی که نوشتین.
یک نکته را خواهشمندم روشن فرمایید و توضیح بدین:

در صورتی که سرور اختصاصی وب که رید 1 (رید پشتیبان گیری) دارد یک هاردش از نوع چرخانhdd یا از نوع ssd خراب شود و بسوزد

1- اجاره کننده سرور به چه صورت متوجه میشود که یک هارد سوخته؟ آیا در کنترل پنل هاست اطلاع داده میشود؟

2- چگونه مشکل برطرف میشود؟ آیا برای نصب هارد جدید و آینه کردن آن سرور متوقف خواهد شد و دسترسی سایتها مسدود میشود؟ چقدر این عملیات طول میکشد؟ دیتاسنتر برای نصب هارد جدید و ریختن اطلاعات و آینه کردن پولی خواهد گرفت یا رایگان است؟

با تشکر

ویرایش:

الان متوجه شدم دوست گرامی بخشی از سوالات این پست مرا در پست قبلی نوشته بودند:


اما در کل همیشه پیشنهاد استفاده از raid 1 میباشد ، در صورت از خرابی هارد 1 شما ، شما باید ابتدا هارد سرور دا تعویض کنید سپس اقدام به نصب سیستم عامل و کنترل پنل ، تنظیم و ... کنید سپس Backup های دستی خود را که از فایل هاتون هست را به سرور انتفال دهید خوب این کار ها حداقل به نظر من 48 ساعت زمان میبره

ولی اگر شما از raid 1 استفاده کنید سیستم عامل کنترل پنل و تمامی تنظیم های شما سرجاش هست و تنها کاری که میکنید تعویض هارد دیسک مشکل دار میباشد

فقط خواهشمندم به این سوالات که مجهول است پاسخ فرمایید:
آیا هارد جدید به روش دستی یا اتومات دوباره آینه میشود؟
آینه شدن هارد خالی حدودا چقدر طول می کشد؟
دیتاسنتر برای نصب هارد جدید و آینه کردن پولی خواهد گرفت یا رایگان است؟

[abc500x500]

از دوستان کسی نیست راهنمایی کند.
کسی به پست قبل پاسخ نداد.
وقتی یک هارد رید۱ میسوزد هارد جدید نصب میشود ولی باید اطلاعات هارد نسخوته روی هارد جدید کپی و آینه بشود و دو هارد مثل هم و آینه وار اطلاعاتشان مساوی شود.
۱- آیا برای اینکار دیتاسنتر مبلغی می گیرد یا جزو خدمات رایگان است.
۲- آیا برای کپی اطلاعات روی هارد جدید و آینه شدن سایتها قطع شوند؟
مرسی

[iranserver.com]

درود
متشکر از بایت مطالب مفیدی که نوشتین.
یک نکته را خواهشمندم روشن فرمایید و توضیح بدین:

در صورتی که سرور اختصاصی وب که رید 1 (رید پشتیبان گیری) دارد یک هاردش از نوع چرخانhdd یا از نوع ssd خراب شود و بسوزد

1- اجاره کننده سرور به چه صورت متوجه میشود که یک هارد سوخته؟ آیا در کنترل پنل هاست اطلاع داده میشود؟

2- چگونه مشکل برطرف میشود؟ آیا برای نصب هارد جدید و آینه کردن آن سرور متوقف خواهد شد و دسترسی سایتها مسدود میشود؟ چقدر این عملیات طول میکشد؟ دیتاسنتر برای نصب هارد جدید و ریختن اطلاعات و آینه کردن پولی خواهد گرفت یا رایگان است؟

با تشکر

ویرایش:

الان متوجه شدم دوست گرامی بخشی از سوالات این پست مرا در پست قبلی نوشته بودند:



فقط خواهشمندم به این سوالات که مجهول است پاسخ فرمایید:
آیا هارد جدید به روش دستی یا اتومات دوباره آینه میشود؟
آینه شدن هارد خالی حدودا چقدر طول می کشد؟
دیتاسنتر برای نصب هارد جدید و آینه کردن پولی خواهد گرفت یا رایگان است؟



در صورتی که سرور اختصاصی وب که رید 1 (رید پشتیبان گیری) دارد یک هاردش از نوع چرخانhdd یا از نوع ssd خراب شود و بسوزد

1- اجاره کننده سرور به چه صورت متوجه میشود که یک هارد سوخته؟ آیا در کنترل پنل هاست اطلاع داده میشود؟

در راید نرم افزاری در زمان بوت شدن سیستم عامل در صورت عدم پاسخ یکی از هارد ها سیستم عامل متوجه از دستخارج شدن یکی از هارد ها میشود ، در کنترل پنل چیزی به شما نمایش داده نخواهد شد

2- چگونه مشکل برطرف میشود؟ آیا برای نصب هارد جدید و آینه کردن آن سرور متوقف خواهد شد و دسترسی سایتها مسدود میشود؟ چقدر این عملیات طول میکشد؟ دیتاسنتر برای نصب هارد جدید و ریختن اطلاعات و آینه کردن پولی خواهد گرفت یا رایگان است؟

در صورت سوختن هارد اگر راید شما سخت افزاری باشد با تعویض هارد دیسک معیوب خود راید کنترلر عمل راید را مجدد بر روی هارد جدید انجام خواهد داد (‌به صورت خودکار )‌ ، اگر نرم افزاری باشه سیستم عامل شما در صورتی که boot هم کپی شده باشه بدون مشکلی بارگزاری خواهد شد ،‌دیتاسنتر ها فقط هارد معیوب را تعویض خواهند کرد به صورت رایگان ، ( بجز در مواردی که سخت افزار ماله شما باشد )‌




=
آیا هارد جدید به روش دستی یا اتومات دوباره آینه میشود؟

پاسخ داده شده ، نمونه اموزش در راید نرم افزاری :‌

https://wiki.hetzner.de/index.php/Festplattenaustausch_im_Software-RAID/en

آینه شدن هارد خالی حدودا چقدر طول می کشد؟

بستگی به حجم اطلاعات ،‌ سرعت هارد ها ،‌فشار بر روی سرور دارد


پاسخ داده شده


- - - Updated - - -


از دوستان کسی نیست راهنمایی کند.
کسی به پست قبل پاسخ نداد.
وقتی یک هارد رید۱ میسوزد هارد جدید نصب میشود ولی باید اطلاعات هارد نسخوته روی هارد جدید کپی و آینه بشود و دو هارد مثل هم و آینه وار اطلاعاتشان مساوی شود.
۱- آیا برای اینکار دیتاسنتر مبلغی می گیرد یا جزو خدمات رایگان است.
۲- آیا برای کپی اطلاعات روی هارد جدید و آینه شدن سایتها قطع شوند؟
مرسی


۲- آیا برای کپی اطلاعات روی هارد جدید و آینه شدن سایتها قطع شوند؟

سخت افزاری خیر ،‌ اگر راید نرم افزاری boot سیستم شما هم در هارد دوم وجود داشته باشه قطعی شما یک ریبوت بیشتر نخواهد بود

[abc500x500]

در صورت سوختن هارد اگر راید شما سخت افزاری باشد با تعویض هارد دیسک معیوب خود راید کنترلر عمل راید را مجدد بر روی هارد جدید انجام خواهد داد (‌به صورت خودکار )‌ ، اگر نرم افزاری باشه سیستم عامل شما در صورتی که boot هم کپی شده باشه بدون مشکلی بارگزاری خواهد شد ،‌دیتاسنتر ها فقط هارد معیوب را تعویض خواهند کرد به صورت رایگان

مرسی
آیا در رید نرم افزاری در هنگام سفارش سرور باید به دیتاسنتر تاکیید کنیم بوت را هم کپی کند؟

[zartosht]

مرسی
آیا در رید نرم افزاری در هنگام سفارش سرور باید به دیتاسنتر تاکیید کنیم بوت را هم کپی کند؟

در صورتی که نصب توسط خود دیتاسنتر انجام شود بله ، (‌ به صورت معمولی دیتاسنتر ها سرور را به صورت خام تحویل میدهند )‌

[M2T]

سلام بر متخصصین عزیز
آیا برای رید سخت افزاری یا نرم افزاری دو هارد باید یکسان باشند یا میتوان ظرفیت های متفاوت داشته باشند؟

آیا در هر سروری با دو هارد یکسان می توان از رید نرم افزاری استفاده کرد؟در برخی پلنهای فروش سرور دو هارد دارد ولی نوشته no raid. آیا این یعنی فاقد رید سخت افزاری است و ما می توانیم خودمان در سیستم عامل رید نرم افزاری را فعال کنیم؟

[farhadhelix]

سلام بر متخصصین عزیز
آیا برای رید سخت افزاری یا نرم افزاری دو هارد باید یکسان باشند یا میتوان ظرفیت های متفاوت داشته باشند؟

آیا در هر سروری با دو هارد یکسان می توان از رید نرم افزاری استفاده کرد؟در برخی پلنهای فروش سرور دو هارد دارد ولی نوشته no raid. آیا این یعنی فاقد رید سخت افزاری است و ما می توانیم خودمان در سیستم عامل رید نرم افزاری را فعال کنیم؟


برای رید سخت افزاری ظرفیت هارد ها یکی باید باشه در نرم افزاری چندان مهم نیست البته بهتره که ظرفیت باز یکی باشه

مورد دومتون هم به معنی نداشتن رید سخت افزاری هست .

[saber123]

مطلب بسیار جالب و مفیدی بود. خدمات پس از فروش بوش (http://repairkala.ir/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B3-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%A8%D9%88%D8%B4/)نمایندگی تعمیرات بوش (http://repairkala.ir/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D9%88%D8%B4/)
اگر بازهم مطالبی از این دست دارید قرار دهید.خدمات پس از فروش ال جی (http://repairkala.ir/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%A7%D9%84-%D8%AC%DB%8C/)نمایندگی تعمیرات ال جی (http://repairkala.ir/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84-%D8%AC%DB%8C/)
مرسی خدمات پس از فروش سامسونگ (http://repairkala.ir/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B3-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B3%D9%88%D9%86%DA%AF/)نمایندگی تعمیرات سامسونگ (http://repairkala.ir/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B3%D9%88%D9%86%DA%AF/)

[M2T]

مطلب بسیار جالب و مفیدی بود. خدمات پس از فروش بوش (http://repairkala.ir/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B3-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%A8%D9%88%D8%B4/)نمایندگی تعمیرات بوش (http://repairkala.ir/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D9%88%D8%B4/)
اگر بازهم مطالبی از این دست دارید قرار دهید.خدمات پس از فروش ال جی (http://repairkala.ir/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%A7%D9%84-%D8%AC%DB%8C/)نمایندگی تعمیرات ال جی (http://repairkala.ir/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84-%D8%AC%DB%8C/)
مرسیخدمات پس از فروش سامسونگ (http://repairkala.ir/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B3-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B3%D9%88%D9%86%DA%AF/)نمایندگی تعمیرات سامسونگ (http://repairkala.ir/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B3%D9%88%D9%86%DA%AF/)

پست قبلی تبلیغ و اسپمه به رنگ بکگراند نوشته

[toorjoor]

خیلی خیلی ممنون خیلی کاربردی بود

[toorjoor]

عاااااااااااااااالی بود.خوب و جامع.سپاس

[sima963]

سلام جالب بود

[M2T]

درود
من در آینده قصد نصب سنت اواس 7 و رید نرم افزاری دارم.

هنگام نصب سیستم عامل از طریق ویزارد گرافیکی

1- در پارتیشن بندی رید نرم افزاری کار خاصی باید کرد؟
2- آیا راه اندازی سیستم رید نرم افزاری در همان ویزارد گرافیکی نصب سنت او اس انجام میشود یا بعد از نصب لینوکس با دستورات خط فرمان انجام میشود؟
3- اگر یک هارد در رید نرم افزاری بسوزد . مثلا هاردی که 750 گیگ اطلاعات رویش نصب است برای نصب دوباره هارد دوم و رید کردن آن باید 750 گیگ را روی آن میرور کرد در این صورت چند ساعت طول خواهد کشید . این کار را دیتاسنتر خواهد کرد؟ یا خودمان؟ رایگان است یا پولی؟
مرسی

[amirizadi]

درود
من در آینده قصد نصب سنت اواس 7 و رید نرم افزاری دارم.

هنگام نصب سیستم عامل از طریق ویزارد گرافیکی

1- در پارتیشن بندی رید نرم افزاری کار خاصی باید کرد؟
2- آیا راه اندازی سیستم رید نرم افزاری در همان ویزارد گرافیکی نصب سنت او اس انجام میشود یا بعد از نصب لینوکس با دستورات خط فرمان انجام میشود؟
مرسی

سلام
در هنگام نصب توسط همان ویزارد گرافیکی میتوانید انجام دهید

[neg]

یادگیری ژاپنی و مهاجرت (https://www.pishkhan.com/article/688)