-
Free BSD انتخابی دیگر
یكی از نگارش‌های سیستم‌عامل قدیمی یونیكس كه همانند سلف خود در دانشگاه متولد شد،FreeBSD می‌باشد. این سیستم‌عامل كه در سال ۱۹۹۲ زاده شد، دگرگونی‌های بسیاری را پشت سرگذاشته و همواره تكامل یافته است تا آن جا كه سایت قدرتمند یاهو، این سیستم‌عامل را به عنوان سیستم‌عامل سرورهای خود انتخاب كرده است. در این نوشتار نگاهی به FreeBSD داریم.
معرفی
FreeBSD یك سیستم‌عامل قدرتمند و مشابه یونیكس است كه در سال ۱۹۹۲ براساس پروژه‌ای قدیمی به نامBSD و توسط یك تیم نرم‌افزاری در دانشگاه بركلی كالیفرنیا (به نام‌های جردن كی هوبارد، گریمس، ویلیامز) و با نام اولیه ۳۸۶BSD Patchkit ابداع شد. سپس این تیم با افزودن بسیاری از قابلیت‌ها و برطرف نمودن مشكلات این سیستم‌عامل، نسخه‌ای جدید از آن را به نام ۳۸۶BSD ۰.۵ طراحی كردند و در نهایت در سال ۱۹۹۳ شخصی به نام دیوید گریمن در والنات كریك كالیفرنیا یك سیستم‌عامل جدید به نام FreeBSD ۱.۰ را براساس نسخه قدیمی‌اش یعنی Patchkit و با همكاری سازنده اصلی آن یعنی هوبارد ساخت و روانه بازار كرد. پس از آن و در سال‌های ۱۹۹۴ به بعد، نسخه‌های كامل‌تری از آن و تحت عنوان ویرایش‌های ۴ و ۵ توسط والنات كریك ارایه گردید. هدف از ساخت این سیستم‌عامل طبق گفته‌های جردن هوبارد، ارایه یك نرم‌افزار كامل همه منظوره و مستقل است. درضمن سورس‌كد موجود در آن طوری در اختیار كاربر قرار می‌گیرد كه وی بتواند به راحت‌ترین و بهترین شكل از آن استفاده كند. به همین دلیل این سیستم‌عامل آزادی بیشتری را به كاربران و توسعه‌دهندگان سیستم‌عامل می‌دهد و در این راه نه‌تنها به لیسانس GPL كه مخصوص توسعه‌دهندگان اپن‌سورس است اكتفا نمی‌كند بلكه مجوز آزادتری برای استفاده از سورس برنامه به‌نام FreeBSD License را به علاقمندان خود اعطا می‌نماید. در این میان والنات كریك اعلام می‌كند FreeBSD سیستم‌عاملی بسیار قدرتمند و در واقع بهترین انتخاب برای سرورهای بزرگ محلی و یا اینترنتی محسوب می‌شود. از بین كمپانی‌های سرشناس دنیا، یاهو یكی از اولین‌هایی است كه با مبنا قرار دادن FreeBSD به عنوان سیستم‌عامل سرورهای اصلی خود، براین گفته والنات، صحه می‌گذارد. این سایت روزانه بیش از نیم میلیارد صفحه وب را در سراسر جهان برای كاربران خود ارسال می‌كند كه نشان از قدرت و سرعت سیستم‌های مورد استفاده‌اش دارد. همچنین سرویس پست‌الكترونیك رایگان شركتی مثل مایكروسافت یعنی هات‌میل كه خود از سازندگان سیستم‌عامل‌های سرور است، برای تحت پوشش قرار دادن بیش از ۳۰ میلیون كاربر در سراسر جهان، تركیبی از ویندوز، سولاریس و FreeBSD را مورد استفاده قرار می‌دهد. طبق آزمایش‌هایی كه والنات كریك از سیستم‌عامل خود به عمل آورده، این سیستم‌عامل موفق به انتقال دو ترابایت اطلاعات در اینترنت طی ۲۴ ساعت شده است كه یك ركورد در نوع خود محسوب می‌شود.
مقایسه
سیستم‌عاملFreeBSD از جهات بسیاری با رقبای خود از دنیای لینوكس و ویندوز قابل مقایسه است. كارایی، امنیت، قابلیت اطمینان و ... از مهمترین عوامل این مقایسه محسوب می شود.
۱- قابلیت اطمینان
FreeBSD در این زمینه بسیار خوب عمل می‌كند. استفاده بسیاری از سایت‌ها و مراكز كامپیوتری مربوط به مؤسسات بزرگ و مشهور، خود گویای این واقعیت است كه این سیستم‌عامل از قابلیت اطمینان زیادی به‌خصوص در اجرای فرآیندهای مربوط به پایگاه داده‌ها برخوردار است. در همین حال لینوكس هم از دیرباز به دلیل پایداری و عملكرد خوب در این زمینه زبانزد متخصصان بوده است. اما در مقام مقایسه و برای كاربردهای حجیم و بزرگ سیستم ورودی و خروجی دیسك (FreeBSD (Disk I/O بهتر عمل می‌كند. زیرا در لینوكس به دلیل این‌كه به صورت پیش‌فرض به طور غیرهمزمان (non syncronous) كار می‌كند، احتمال بروز اشكال در فایل‌سیستم در زمان قطع یا نوسانات برق یا خاموش شدن اتفاقی، افزایش می‌یابد. در مورد ویندوز ۲۰۰۰ كه قبلاً به دلیل ناپایداری بیشتر و به‌خصوص به دلیل نمایش صفحه آبی مرگبار در هنگام بروز اشكال شهرت خاصی پیدا كرده بود، اكنون باید گفت كه با به صحنه آمدن ویندوز ۲۰۰۳ تا حد زیادی این مشكل رفع شده است، اما باز هم این سیستم‌عامل به دلیل یك ایراد مادرزادی خود یعنی استفاده زیاد از منابع سیستم مثل حافظه و CPU، ممكن است هر از چند ماهی با مشكلی مواجه شود كه آسان‌ترین راه‌حل آن بوت مجدد سرور می‌باشد.
۲- كارایی
FreeBSD در زمینه كارایی، بسیار بی‌نقص عمل می‌كند. عملكرد این سیستم‌عامل در عرصه شبكه و توانایی در انتقال اطلاعات بی‌نظیر است. به همین دلیل برخی از بزرگ‌ترین و پرمراجعه‌ترین سایت‌های دنیا مثل yahoo ،Freesoftware ،Qwest ،Hotmail و دیگران از این سیستم‌عامل بهره می‌گیرند. سایت Freesoftware كه سایتی برمبنای انتقال با پروتكلFTP است، بیش از ۲/۱ ترابایت اطلاعات را در طی روز به سراسر دنیا ارسال می‌كند. در مورد لینوكس باید عنوان كرد كه این سیستم‌عامل هم از سرعت پردازش و كارایی بالایی برخوردار است، اما در آزمایش‌های خود تحت یك محیط بزرگ شبكه‌ای پرترافیك در حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد از رقیب خود یعنی FreeBSD عقب می‌ماند. البته سازندگان كرنل ادعا می‌كنند كه این مسأله با استفاده از نسخه ۴/۲ كرنل لینوكس كه دارای یك حافظه مجازی مشابه FreeBSD است حل می‌شود. به هر حال از آن‌جایی كه هر دو این سیستم‌عامل‌ها با سورس‌باز ارایه می‌شوند، این امیدواری وجود دارد كه از لحاظ سطح تكنولوژی به دلیل الگوپذیری از یكدیگر، هیچ‌گاه دارای اختلاف اساسی نخواهد بود. در مورد ویندوز باید گفت كه كارایی كم در محیط شبكه پرترافیك، همیشه از بزرگ‌ترین معضلات این سیستم‌عامل بوده و هست. حتی با ارتقای ویندوزNT به نسخه ۲۰۰۳ هم آن‌چنان تفاوت آشكاری در كارایی و سرعت سیستم به‌خصوص در زمینه سرورهای اینترنتی پركاربرد ایجاد نمی‌شود.
۳- امنیت
در مقوله امنیت،FreeBSD همیشه به عنوان یكی از امن‌ترین سیستم‌ها مدنظر كارشناسان قرار داشته است. تمام ماژول‌ها و اجزاء آن بارها از جهت امنیت مورد آزمایش و بررسی قرار گرفته‌اند. این سیستم‌عامل همچنین دارای سطوح مختلف امنیت در داخل كرنل است و به مدیر سیستم اجازه می‌دهد تا سطح دسترسی كاربران را، حتی برای توابع درونی آن كرنل مشخص كند. به علاوه این‌كه FreeBSD دارای مكانیسم دیواره آتش، Packet Fillering و بسیاری از ابزارهای كشف و ردیابی نفوذ است.
علیرغم این‌كه لینوكس نیز همانند FreeBSD دارای دیواره آتش و ابزارهای متعدد IDS است اما نحوه ارایه این سیستم‌عامل به صورت سورس‌باز و این‌كه در اختیار گروه‌هایی است كه بسیاری از آن‌ها دارای دانش كافی در زمینه امنیت نمی‌باشند و همچنین تعداد زیادی شركت‌های توسعه‌دهنده لینوكس، به‌خصوص آن‌هایی كه به مقوله كارایی و كاربرد بیش از امنیت اهمیت می‌دهند (مثل ردهت) باعث شده تا این سیستم‌عامل در رده‌بندی امنیتی، پایین‌تر از رقیب خود قرار گیرد.در مورد ویندوز نیز از آن‌جا كه این سیستم عامل دارای سورس‌باز نمی‌باشد، ضعف‌های درونی آن كمتر از سایرین به گوش می‌رسد اما به هرحال این ضعف‌ها از چشم متخصصان امنیت دور نمی‌ماند و هر از گاهی چند نمونه از این موارد در قالب ویروس، كرم و حفره‌های امنیتی برملا می‌شود به هر حال این سیستم‌عامل برای استفاده در مكان‌هایی كه عامل امنیت ارزش زیادی دارد، انتخاب مناسبی محسوب نمی‌شود
۴- فایل سیستم
FreeBSD از سیستم فایلی Unix File System) UFS) كه مختص سیستم‌عامل یونیكس است استفاده می‌كند. این سیستم، اندكی از سیستم مورد استفاده لینوكس یعنی ۲ext پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر است و عملیات ناهمزمان خواندن و نوشتن دیسك (Asyscronous I/O) را بیشتر و بهتر انجام می‌دهد. همچنین این سیستم فایلی از File Flag هم پشتیبانی می‌كند كه از نوشته شدن تراك‌های خراب بر روی دیسك جلوگیری می‌كند. یا هر گونه تغییری را در محتویات یك فایل یا یك دایركتوری در تمام زمان عمر آن محدود می كند، یا از حذف شدن یك فایل جلوگیری می‌كند. این قابلیت‌ها زمانی كه با توانایی‌های موجود در كرنل تلفیق می‌شود، محیط كاملاً قابل كنترل و جالبی را پدید می‌آورد. فایل سیستم مورد استفاده لینوكس هم كارایی بسیارخوبی دارد اما نقطه ضعف آن، عدم پایداری كافی می‌باشد. چه بسا بروز یك اشكال در زمان Mount بتواند قسمتی از یك فایل سیستم را دچار خرابی نماید و باعث از دست رفتن اطلاعات آن قسمت شود. در مورد ویندوز، آنچه كه از آن به نامFAT یا NTFS نام برده می‌شود، برای موارد محدود مثل دسترسی چند كاربر به شبكه و هارددیسك، بسیار آسان و روان عمل می‌كند اما زمانی كه بحث شبكه‌های بزرگ به میان می‌آید، مجالی برای رقابت با UFS یا ext۲ پیدا نمی‌كند.
۵- درایورها
FreeBSD سیستم‌عاملی است كه هم قابلیت نصب درایورهای با سورس بسته یا همان درایورهای باینری و هم درایورهای با سورس‌باز را دارا می‌باشد. اما متأسفانه بسیاری از سازندگان سخت‌افزار خصوصاً آن‌هایی كه سخت‌افزار ارزان و نه‌چندان مرغوب اما با تولید انبوه را فراهم می‌كنند، هیچ تمایلی برای ارایه درایورهای خود تحت سیستم‌عاملی به غیر از ویندوز ندارند و این یكی از بزرگ‌ترین نقاط قوت ویندوز در برابر سایر سیستم‌عامل‌ها به‌شمار می‌رود. در مورد لینوكس هم وضعیت متفاوتی حاكم است. این سیستم‌عامل درایورهای با سورس‌باز را بسیار خوب شناسایی و نصب می‌كند اما بسیاری از تولیدكنندگان سخت‌افزار حتی آن‌هایی كه درایورهای غیرویندوزی را به بازار ارایه می‌دهند علا‌قه چندانی برای تولید درایورهای با سورس‌باز نشان نمی‌دهند.
۶- نرم‌افزارهای كاربردی
تعداد نرم‌افزارهای كاربردی تحت FreeBSD روزبه‌روز در حال افزایش است اما هنوز هم به فراوانی نرم‌افزارهای تحت ویندوز نمی‌رسد. در عین‌حال این سیستم‌عامل قادر است برنامه‌هایی را كه برای برخی یونیكس‌ها مثل SCO یا برای لینوكس كامپایل شده‌اند را اجرا نماید. مشابه همین وضع برای لینوكس هم وجود دارد با این تفاوت كه لینوكس قادر نیست برنامه‌های كامپایل شده برای یونیكس یا FreeBSD را اجرا نماید. در مورد ویندوز، ناگفته پیداست كه اكثر برنامه‌های كاربردی اصولاً برای اجرا در این سیستم‌عامل طراحی و ساخت شده‌اند و ویندوز از لحاظ تعدد این نوع برنامه‌ها هیچ كمبودی ندارد و در این زمینه تكتاز میدان است.
۷ - محیط توسعه
نمای از محیط KDE در FreeBSD
در زمینه برنامه‌نویسی، FreeBSD دارای یك محیط بسیارقوی و كامل برای زبان ++C می‌باشد. همچنین ابزارهای دیگری برای برنامه‌نویسی با جاوا، پرل و پایتون در این سیستم وجود دارد. در لینوكس هم همین ابزارهای برنامه‌نویسی وجود دارند اما گاهی اوقات ممكن است برنامه‌ای كه شما با یك لینوكس مثلاً RedHat كامپایل می‌كنید، در لینوكس دیگری مثل Slackware قابل اجرا نباشد. در ویندوز هم ابزارهای برنامه‌نویسی خوب و متعددی برای توسعه نرم‌افزار وجود دارند اما هیچكدام از آن‌ها با خود سیستم‌عامل همراه نیستند و باید به‌صورت جداگانه خریداری و نصب شوند.
۸ - نرم‌افزارهای رایگان
در حوزه سیستم‌عامل FreeBSD و لینوكس، هزاران برنامه كاربردی خوب و رایگان با سورس‌باز وجود دارند كه روز به روز هم در حال افزایش هستند. هزاران گیگابایت برنامه به عنوان نرم‌افزارهای GNU ارایه شده‌اند كه به صورت مجانی قابل نصب و اجرا بر روی هر دو سیستم‌عامل مذكور می‌باشند. به علاوه این‌كه خود FreeBSD یك كتابخانه منحصربه‌فرد و مخصوص به نام FreeBSD Ports Collection دارد كه به نظر بسیاری از متخصصان، بهترین منبع برای دسترسی به نرم‌افزارهای سورس‌باز می‌باشد. در مورد لینوكس تعداد محدودی برنامه تحت عنوان Shareware به صورت رایگان وجود دارد، اما این برنامه‌ها با سورس‌كد عرضه نمی‌شوند و در نتیجه امكان مانور را از برنامه‌نویسان و طراحان سیستم در جهت عیب‌یابی و بهتر كردن این برنامه‌ها، سلب می‌كند. برای ویندوز نیز برنامه‌های رایگان بسیاری وجود دارند.
۹ - پشتیبانی
بسیاری از شركت‌ها و سایت‌های اینترنتی مثل BSDi.com كار پشتیبانی از FreeBSD را انجام می‌دهند. تعداد زیادی از این سرویس‌های مجانی هم از طریق گروه‌های خبری و پست‌الكترونیكی مثل question@freebsd.org قابل دریافت می‌باشند. در مورد لینوكس هم، اوضاع پشتیبانی از این سیستم‌عامل، خوب به نظر می‌رسد. تمام تولیدكنندگان لینوكس مثل ردهت، مندریك و دیگران بازار رقابتی را در ارایه پشتیبانی به مشتریان خود درست كرده‌اند. در مورد ویندوز هم اوضاع چندان بد به نظر نمی‌رسد. اما باز هم بسته بودن سورس‌كد در این سیستم‌عامل باعث شده تا مقوله پشتیبانی هم به صورت انحصاری و توسط سازنده‌اش یعنی مایكروسافت و آن هم بیشتر از طریق تلفن و با تأخیر زمانی انجام شود.
۱۰ - قیمت و هزینه
همان‌طور كه از نام FreeBSD برمی‌آید، این سیستم‌عامل كاملاً رایگان و از سایت freebsd.org قابل دریافت و نصب است. البته اگر بخواهید هم می‌توانید با پرداخت تنها ۴۰ دلار، یك بسته حاوی ۴ سی‌دی این سیستم‌عامل به علاوه چندین گیگابایت برنامه كاربردی را یك‌جا خریداری نمایید. در مورد لینوكس هم به غیر از نسخه‌های Enterprise كه نسبتاً قیمت قابل توجهی دارند، بقیه محصولات متعلق به توزیع‌كننده‌های مختلف از قیمت بسیار مناسبی برخوردارند. اما ویندوز در این مقایسه كمی گران به نظر می‌رسد.
نتیجه‌گیری
با توجه به موارد ده‌گانه‌ای كه برشمردیم، درمی‌یابیم كه FreeBSD سیستم‌عاملی است كه می‌تواند به عنوان سیستم‌عامل پایه سرورهای قدرتمند و در شبكه‌های بزرگ مورد استفاده قرار گیرد. از این نظر بد نیست كه آن را به عنوان انتخابی جدید، مورد بررسی بیشتری قرار دهید.
